Wszystkie newsy

Amerykańscy naukowcy zbadali, jak ludzie reagują na fałszywe informacje podawane przez sztuczną inteligencję. Okazało się, że zaufanie do systemu tracimy wówczas, gdy ten przyzna się do kłamstwa i wprowadzenia w błąd. Jeśli o nim nie wspomni, a tylko przeprosi, wówczas najprawdopodobniej uznamy to za zwykłą pomyłkę. To kolejny dowód na to, że użytkownicy darzą sztuczną inteligencję nadmiernym zaufaniem. Z drugiej strony naukowcy uważają, że być może taka reakcja ma swoje uzasadnienie w relacjach społecznych. W niektórych sytuacjach uznajemy bowiem, że kłamstwo jest lepszym wyjściem niż mówienie prawdy. Być może tego samego ludzie oczekują od sztucznej inteligencji, a twórcy odpowiadają tylko na to zapotrzebowanie.

Niemieckojęzyczni użytkownicy Twittera najczęściej uznawali NATO za odpowiedzialne eskalacji wojny w Ukrainie – odkryli naukowcy z Uniwersytetu Monachijskiego, badając wpisy po angielsku, niemiecku i rosyjsku z pierwszych czterech miesięcy po wybuchu wojny. Tego typu stwierdzenia pojawiały się nawet częściej w języku niemieckim niż rosyjskim, choć nie można tego wiązać z ogólnym poparciem społeczeństw niemiecko- i rosyjskojęzycznych dla tej tezy. Z kolei anglojęzyczna społeczność Twittera częściej widzi w NATO rozjemcę. Angielski jest też zdaniem naukowców językiem, w jakim powinny być pisane apele o wsparcie dla walczącej Ukrainy.

Elastyczne, nadające się do noszenia urządzenie medyczne może znacznie przyspieszyć walkę z chorobami serca. Zespół kierowany przez naukowców z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin opracował ultracienki, lekki, elektroniczny tatuaż, który po przyczepieniu do klatki piersiowej zapewnia ciągłe, mobilne monitorowanie pracy serca poza środowiskiem klinicznym. Zawiera on dwa czujniki, które razem dostarczają wyraźny obraz stanu serca, dzięki czemu dają klinicystom większą szansę na wczesne wychwycenie objawów nieprawidłowości w działaniu tego narządu. Według WHO choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zgonów na świecie. Jak wskazuje Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, w Polsce są one wiodącą przyczyną nadumieralności, czyli zgonów w grupie pacjentów poniżej 65. roku życia. Wśród chorób układu krążenia choroby serca stanowią 59 proc. przyczyn zgonów.

Rosyjska agresja na Ukrainę spowodowała, że wiele spośród tamtejszych uniwersytetów i uczelni wyższych wciąż ma ograniczone możliwości funkcjonowania, a wśród kilkunastu milionów ludzi, którzy opuścili ogarnięty wojną kraj, są również naukowcy i przedstawiciele środowiska akademickiego. W krajach UE, także w Polsce, mogą liczyć na wsparcie, które umożliwia im m.in. kontynuację prac badawczych. To wsparcie zapewnia również międzynarodowa społeczność naukowa – amerykańska Narodowa Akademia Nauk ściśle współpracuje przy tym z PAN i przeznacza na ten cel miliony dolarów, gromadząc kolejne fundusze.

Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii wykazały, że skłonność do drzemek może być uwarunkowana genetycznie, a krótkie sjesty mogą być korzystne dla zdrowia. Przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka nadciśnienia, korzystnie wpływają na pamięć, produktywność i regenerację organizmu. Jednak drzemki trwające powyżej 30 min, w połączeniu z niezdrowym stylem życia, mogą sprzyjać otyłości i zaburzeniom metabolizmu.

Dotyk jest dominującym kanałem wzmacniania więzi międzyludzkich i przywiązania emocjonalnego. Choć mechanizmy neurologiczne wspierające tę rolę dotyku nie są w pełni poznane, to zgodnie z badaniami szwedzkich naukowców dotyk bliskiej osoby wpływa na wydzielanie oksytocyny u kobiet. To hormon miłości i zaufania, odpowiedzialny za tworzenie i utrzymywanie więzi społecznych. Jego poziom był jednak zależny od kontekstu badania, m.in. tego, kim była osoba dotykająca, podobnie jak reakcja na ten dotyk zachodząca w mózgu. Naukowcy sprawdzą teraz, czy te zależności zachodzą również u mężczyzn w odniesieniu do siostrzanego hormonu – wazopresyny argininowej.

Wiele starszych osób na rok przed śmiercią wymaga długoterminowej opieki zdrowotnej lub hospicyjnej. Naukowcy na podstawie bazy danych zgonów w Szwecji sformułowali hipotezę, że wydłużenie średniej oczekiwanej długości życia może również oznaczać wydłużony proces umierania. Problem z jej udowodnieniem polega przede wszystkim na tym, że trudno określić punkt początkowy tego procesu. Badacze podkreślają, że wydłużony proces umierania nie mieści się zwykle w definicji tzw. dobrej śmierci, chociaż z drugiej strony trudno o tej definicji mówić, skoro temat jest często pomijany w debacie publicznej. Będzie on jednak coraz poważniejszym wyzwaniem dla szybko starzejących się społeczeństw.

Uczenie się przez całe życie przynosi długoterminowe korzyści dla funkcji poznawczych u seniorów – dowiedli naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego. Wykazali ponadto, że uczenie się nowych umiejętności przynosi korzyści poznawcze zarówno w krótkim okresie (do kilku miesięcy), jak i dłuższej perspektywie (po roku). Dzięki temu, aktywni seniorzy łatwiej też mogą się adaptować do zmian następujących w wyniku rozwoju nowych technologii.

Ekspozycja na kontakt z tworzywami sztucznymi skutkuje u morskich ptaków rozległym tworzeniem się tkanki bliznowatej w obrębie jamy brzusznej i przewodu pokarmowego, dowiedli australijscy naukowcy. Plastikoza, będąca patologicznym włóknieniem tkanek, może prowadzić do problemów z trawieniem pokarmu i wchłanianiem składników odżywczych, a w efekcie – skrócenia czasu przeżycia organizmu. Obecność plastiku w przewodzie pokarmowym może ponadto prowadzić do niewydolności narządowej i chorób autoimmunologicznych. Nie wiadomo jeszcze, czy chorobę można leczyć i czy obserwacje poczynione u ptaków są adekwatne również w stosunku do innych gatunków.

Fałszywe informacje są dziś częściej rozpowszechniane przypadkowo, przez osoby, które mają je za prawdziwe, niż celowo z zamiarem siania dezinformacji – wynika z badania ankietowego przeprowadzonego w Niemczech i Wielkiej Brytanii przez naukowców z Uniwersytetu w Utrechcie, Zayed University w Dubaju i Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie. Badacze sprawdzili także, które grupy lepiej radzą sobie z rozpoznawaniem fake newsów. Najlepiej szło to starszym mężczyznom o wysokich dochodach i poglądach lewicowych. Z kolei panowie z prawicowymi poglądami najczęściej przekazywali dalej fałszywe newsy. Wyniki badań mogą pomóc właściwie nakierować kampanie informacyjne na temat szkodliwości fake newsów.

– Odpowiadamy na potężny problem społeczny „marnowania talentów” dziewcząt i kobiet w dziedzinach nauk ścisłych i technologiach – mówi Agnieszka Machnicka, prezeska Fundacji Zaczytani.org, która wspólnie z Huaweiem Polska wydała właśnie bajkę edukacyjną „Kosmos i malina”. Ma ona zainspirować dziewczynki w wieku 9–12 lat do rozwijania zainteresowań w kierunku technologii, innowacji i nauk STEM. Z badań wynika bowiem, że to stereotypowe podejście do edukacji, w którym zainteresowanie tymi obszarami od najmłodszych lat przypisuje się raczej chłopcom, jest powodem późniejszego niskiego udziału kobiet w technologiach na rynku pracy. Jednak i to – jak zauważa Alicja Tatarczuk z Huawei Polska – powoli zmienia się na lepsze, a kobiety w branży IT mają coraz lepsze perspektywy i możliwości.

Setka młodych naukowców z Polski przed 30. rokiem życia, którzy pomimo młodego wieku mają już na koncie imponujący dorobek naukowy, została wyróżniona w tegorocznej edycji konkursu w programie START, organizowanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej od ponad 30 lat. Prawie połowa nagrodzonych to kobiety, aż 44 proc. laureatów ma już doktorat, a największa liczba stypendystów reprezentuje nauki techniczne. W tym roku dorobek naukowy siedmiu osób – głównie kobiet – został też szczególnie wyróżniony przez recenzentów oceniających wnioski. Na konta laureatów trafiły w sumie ponad 3 mln zł, które pomogą im w dalszym rozwoju kariery naukowej.

Kanadyjscy naukowcy opracowali innowacyjny materiał, który jako pierwszy może reagować jednocześnie na dwa różne bodźce: temperaturę i napięcie elektryczne. Niedroga w produkcji tkanina, wykonana z nanokompozytowych włókien polimerowych, może zmieniać kolor i kształt pod wpływem tych bodźców. Toruje to drogę do szerokiego spektrum zastosowań: od ubrań termicznych, przez gry VR, medycynę, aż po przemysł motoryzacyjny i kosmiczny.

Aplikacja stworzona przez szwedzkich naukowców pozwoli ocenić, jakie szanse na przeżycie 30 dni ma pacjent, u którego poza szpitalem wystąpiło zatrzymanie akcji serca. Model predykcyjny powstał na podstawie analizy niemal 60 tys. dokumentacji medycznych i wykazuje dużo większą skuteczność szacunków, niż mają najbardziej doświadczeni lekarze. Trwa certyfikacja aplikacji, która będzie mogła wspierać decyzje lekarzy w podejmowaniu dalszego leczenia pacjentów trafiających do szpitala po zatrzymaniu krążenia. W razie potrzeby jej zastosowania w innych krajach potrzebna by była walidacja oparta na danych pacjentów z poszczególnych państw.

Naukowcy z Finlandii wykazali, że niektóre szczepy bakterii Desulfovibrio mogą być prawdopodobną przyczyną rozwoju choroby Parkinsona. Jeśli odkrycie się potwierdzi, będzie można opracować badania screeningowe nosicieli szczepów Desulfovibrio i stworzyć mechanizmy pozwalające na usunięcie tych bakterii z jelit. Typowane są do tego wirusy oraz modele postępowania żywieniowego.