Powstaje coraz więcej chorób odpornych na nowoczesną medycynę. Przyczyną są mutacje bakterii spowodowane nadużywaniem antybiotyków

Jak pokazują dane Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), niemal wszyscy obywatele Unii Europejskiej chętnie sięgają po antybiotyki w przypadku objawów choroby. Okazuję się jednak, że ich nadmierne stosowanie powoduje uodpornianie się bakterii na leki i ich mutowanie w wersje, które trudno zwalczyć nawet za pomocą nowoczesnej medycyny. 

Nadmierne stosowanie antybiotyków w hodowli zwierząt i przy uprawie warzyw okazuje się szkodliwe dla środowiska i społeczeństwa. Bakterie odporne na antybiotyki mogą być także przenoszone przez osoby podróżujące za granicę, gdzie stosowany jest chętnie taki rodzaj leczenia.

– Wzrost odporności wśród bakterii na antybiotyki jest spowodowany ich nadużywaniem. Lekarze w chwili obecnej nie mają dokładnej i szybkiej metody określenia antybiotykooporności, ale także przyczyny, czyli rozróżnienia, czy mamy do czynienia z wirusem czy bakterią w przypadku danego pacjenta. W związku z tym są zmuszeni do leczenia z przewidywania i nie są dokładnie pewni, co jest przyczyną danej jednostki chorobowej. Często to pacjenci są przyczyną występowania antybiotykooporności, gdyż wymuszamy na lekarzu zastosowanie antybiotyku, ponadto nie stosujemy się do zaleceń lekarskich i przerywamy antybiotykoterapię w trakcie jej trwania. Kolejną przyczyną jest ogólnośrodowiskowe nadużywanie antybiotyków w weterynarii. Mięso, które spożywamy, często zawiera antybiotyki, są one stosowane wśród zwierząt, wobec czego problem narasta – twierdzi Miron Tokarski z Genomtec, w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Innowacje.

Stosowane obecnie metody badania kodu genetycznego są wolniejsze w stosunku do analizy, jaką proponuję Genomtec. Różnica w czasie pomiędzy obecnie stosowanymi badaniami kodu genetycznego a nowym rozwiązaniem może wynosić nawet kilka godzin. Dotychczas stosowane analizy potrafią zajmować do 3 godzin. 

– Urządzenie Genomtec pozwala na stwierdzenie, czy w danej próbce materiału biologicznego mamy do czynienia z bakterią czy wirusem. Pozwala również na wstępne określenie mechanizmów antybiotykoodporności, dzięki temu lekarz jest w stanie postawić trafną i szybką diagnozę nawet w ciągu 20 minut od pobrania próbki – podkreśla Tokarski.

Według danych ECDC Polska pod względem ilości zażywanych dziennie antybiotyków na 1000 mieszkańców plasuje się na ósmym miejscu w Europie. W kraju spożywa się dziennie 26 antybiotyków, podczas gdy średnia w Europie od kilku lat utrzymuję się na poziomie 22 antybiotyków. Jak wynika z danych ECDC rzadziej antybiotyki w naszym kraju stosuję się w szpitalach niż po wizycie u lekarza w przychodni. Efektem takiego spożycia jest wzrost zakażeń choćby bakteriami E.coli czy gronkowca, których liczba niemal w całej Unii powoli wzrasta.

– Głównym nabywcą takich urządzeń są lekarze pierwszego kontaktu, jak również pediatrzy oraz oddziały intensywnej opieki, gdzie konieczne jest szybkie stwierdzenie przyczyny danego zakażenia. Zastosowanie znajdzie również w przemyśle weterynaryjnym, gdzie możliwe jest stwierdzenie dokładnie czy dana jednostka chorobowa wśród zwierząt również spowodowana jest bakterią, wirusem czy innym pasożytem. Również wpłynie na to, że antybiotyki będą stosowane tylko tam, gdzie będzie to niezbędne – zapewnia przedstawiciel Genomtec.

Jak wynika z prognoz Europejskiego Towarzystwa Mikrobiologii Klinicznej i Chorób Zakaźnych (ESCMID) bakterie odporne na antybiotyki mogą już za 10 lat powodować ponad 1 mln zgonów ludzi rocznie, a do 2050 roku liczba ta może wzrosnąć nawet do 10 mln rocznie.

Już teraz możemy obserwować w Polsce wzrost opornych na antybiotyki bakterii. Według Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów (KORLD) w Polsce w 2011 roku mieliśmy jeden przypadek zakażenia antybiotykoodpornym drobnoustrojem Escherichia coli NDM, w 2012 roku były to cztery przypadki, a w 2016 r. już ponad 1480.

Problem z nadmiernym stosowaniem antybiotyków próbuje rozwiązać Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), które ogłosiło 18 listopada Europejskim Dniem Wiedzy o Antybiotykach. W Polsce organem przekazującym informacje na temat szkodliwości stosowania antybiotykoterapii jest Ministerstwo Zdrowia, które uruchomiło Narodowy Program Ochrony Antybiotyków. Celem obu kampanii jest informowanie o szkodliwości stosowania leków bez konsultacji z lekarzem.