Sztuczna inteligencja w służbie obywateli i administracji rządowej

Grupa Badawcza SoDA AI Research Group zaprezentowała raport pt. „Współpraca Człowieka z AI: Perspektywy dla polskiego sektora publicznego”. Ponad 200 stronicowa publikacja, która została opracowana przez ponad 20 autorów z 12 firm członkowskich SoDA – organizacji zrzeszającej firmy z polskiego sektora nowych technologii. Raport zawiera m.in. najciekawsze przykłady zastosowań rozwiązań opartych o AI i GenerativeAI z biznesu i sektora publicznego z całego świata, rekomendacje w poszczególnych obszarach zastosowania w Polsce oraz opisuje różne wyzwania związane z ich wykorzystaniem.

Raport „Współpraca Człowieka z AI: Perspektywy dla Polskiego Sektora Publicznego” to efekt wspólnej pracy firm zrzeszonych w SoDA, specjalizujących się w szeroko pojętej dziedzinie sztucznej inteligencji. Dokument ten został stworzony w duchu kolaboracji i wolnego oprogramowania. Firmy, zamiast współtworzyć kod źródłowy, postanowiły podzielić się swoim bogatym doświadczeniem w implementacji systemów opartych na AI, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Prezentując różnorodne przypadki użycia, demonstrują, w jaki sposób te technologie mogą być efektywnie wykorzystane także w sektorze publicznym.

- Sztuczna inteligencja nie jest zjawiskiem, które pojawiło się wraz z ChatemGPT. Już raport McKinsey & Company z 2020 r. wskazywał, że 70 proc. uczestników globalnego badania z sektora hi-tech i telekomunikacyjnego oraz 60 proc. z motoryzacyjnego i usług finansowych deklarowało wdrożenie rozwiązań opartych o AI w swoich organizacjach. Obecnie jednak, wraz z popularyzacją dużych modeli językowych (LLM) oraz generatywnej AI (GenAI), perspektywa się zmieniła i kolejny etap transformacji technologicznej związany z AI będzie przebiegał jeszcze szybciej. IDC prognozuje, że światowe wydatki związane z GenAI będą rosły średnio 73,3 proc. w skali roku, co pokazuje, jak duże znaczenie ta technologia odegra w kolejnych latach. Trzeba jednak pamiętać, że to nie jedyna gałąź technologiczna, w którą inwestują organizacje – IDC wskazuje, że inwestycje w GenAI stanowią obecnie tylko 9 proc. wszystkich wydatków, a do 2027 mogą wzrosnąć do 28,1 proc. – podsumowuje Sebastian Kondracki, członek rady programowej SoDA AI Research Group, Chief Innovation Officer w Deviniti.

W raporcie znajdziemy szeroki wachlarz publikacji, począwszy od zbiorczej analizy wpływu AI na sektor publiczny, po specjalistyczne artykuły branżowe. Przykłady obejmują wykorzystanie sztucznej inteligencji w usługach publicznych, służbie zdrowia, transporcie, edukacji, wymiarze sprawiedliwości, a także w kulturze i muzeach. Dodatkowo, raport zawiera pokaźny zbiór artykułów dotyczących zagadnień i wyzwań przydatnych w każdym obszarze sektora publicznego, niezależnie od tego, czy mowa o gminie, powiecie, czy instytucjach krajowych. Poruszane są tematy takie jak duże modele językowe (ang. large language models), które przyczyniają się do dynamicznego rozwoju generatywnej sztucznej inteligencji, oraz ich wpływ na percepcję rzeczywistości podczas interakcji z ludźmi. Omawiane są także wyzwania, takie jak halucynacje – jeden z problemów w pracy z GenAI, globalna moralność czy lokalna dyskryminacja technologiczna.

- W naszym raporcie przechodzimy poza teoretyczne rozważania, prezentując konkretne przykłady wykorzystania sztucznej inteligencji (AI) w różnorodnych segmentach biznesowych. Sektor prywatny, ze względu na swoją dynamiczną naturę i innowacyjność, był do tej pory kluczowym motorem napędzającym rozwój AI. Przykłady te, poparte solidnymi danymi i wskaźnikami efektywności (KPI), jasno demonstrują, jak rozwiązania AI stosowane w biznesie mogą być efektywnie adaptowane
w sektorze publicznym. Poprzez zastosowanie liczbowych mierników sukcesu, takich jak KPI, uzyskujemy możliwość obiektywnej oceny i porównania efektywności zastosowania AI w różnych środowiskach – mówi Sebastian Kondracki.

Przykłady obejmują zastosowanie AI w leczeniu zaćmy w Szpitalu Uniwersyteckim
w Singapurze, wykorzystanie chatbotów przez U.S. General Services Administration, Gdyńskim Centrum Kontaktu czy obsłudze mieszkańców stanu Missisipi, aż po rekonstrukcję historycznych pamiątek przez Włoski Instytut Technologii.

Główne wyzwania – halucynacje, prawo i obawy przed technologią

Wdrożenie rozwiązań wykorzystujących technologie sztucznej inteligencji wiąże się też ze zróżnicowanymi wyzwaniami prawnymi oraz technologicznymi.

- Oczywiście adopcja AI pociąga za sobą odpowiedzialność – musimy mieć pewność, że to, co zbudujemy i czego zaczniemy używać, będzie bezpieczne i pozbawione wad. Jedną z tych najczęściej wymienianych są halucynacje, występujące w przypadku chatbotów i GenAI, jednak istnieją już skuteczne metody na wyeliminowanie tego problemu. Druga kwestia to np. dyskryminacja AI, występująca przy narzędziach predykcyjnych. Innego rodzaju wyzwaniem są przepisy dotyczące tworzenia i używania AI, co precyzyjnie opisuje unijny AI Act. I chociaż dyrektywa wejdzie w życie prawdopodobnie dopiero w 2026 r. to już teraz twórcy czy operatorzy mogą znaleźć tam wskazówki dotyczące budowanych aktualnie systemów - wskazuje Mateusz Cygan, członek Rady Programowej SoDA AI Research Group, CEO Memory2 sp. z o.o.

Jak przyznają autorzy raportu, ale również sami przedstawiciele sektora publicznego, którzy zapoznali się z publikacją, adopcja rozwiązań wykorzystujących AI wymaga również szeroko pojętej edukacji wśród administracji publicznej oraz społeczeństwa, w tym przedsiębiorców:

- Wdrożenie rozwiązań opartych o sztuczną inteligencję w usługach publicznych wiąże się z różnymi wyzwaniami, nie tylko natury prawnej czy technologicznej. To również kwestia edukacji na temat tego, jak działa ta technologia i, jakie dostarcza nam możliwości. Kwestią niezwykle istotną jest także zwiększenie świadomości, że te rozwiązania są bezpieczne, a ich adopcja nie będzie skutkowała np. redukcją zatrudnienia, co z resztą jest dość powszechną obawą wśród pracowników w każdym sektorze. W istocie, wszelkie narzędzia informatyczne, jakie wdrażamy, powinny usprawnić naszą pracę oraz ułatwić pewne procesy obywatelom - wymienia Pamela Krzypkowska, Zastępca Dyrektora w Departamencie Innowacji i Technologii, Ministerstwo Cyfryzacji

- Raport SoDA może być źródłem wiedzy i inspiracji na temat możliwości użycia sztucznej inteligencji
w naszej pracy i w usługach kierowanych do obywateli, ale także dla przedsiębiorców z sektora MŚP. Raporty DESI pokazują, że poziom cyfryzacji rodzimych firm jest poniżej średniego poziomu UE, np.
w wykorzystywaniu nowoczesnych technologii. Naszą rolą, ale również organizacji takich jak SoDA, jest edukacja przedsiębiorców, którzy nie zawsze dostrzegają potrzebę czy korzyści wynikające z cyfryzacji i adopcji nowoczesnych technologii - podsumowuje Marianna Sidoroff, Dyrektor Departamentu Gospodarki Cyfrowej w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.

Całą treść raportu SoDA można znaleźć pod poniższym linkiem:

https://sodapl.com/wp-content/uploads/2023/10/Raport-SoDA-AI-Research-Group.pdf