Sztuczna inteligencja potrzebuje kobiet

Branża sztucznej inteligencji, jak cały sektor IT, jest zdominowana przez mężczyzn. Odsetek kobiet pracujących obecnie w AI wynosi około 30% - to tylko 4% więcej niż w 2016 roku[1]. Eksperci i ekspertki przekonują, że ten brak równowagi płciowej może mieć negatywne konsekwencje, np. prowadząc do ograniczenia rozwoju systemów i narzędzi sztucznej inteligencji oraz spowolniając innowacje w tym obszarze.

Eksperci i ekspertki nie mają dziś wątpliwości, branża, w której pod względem zatrudnienia zdecydowanie dominuje jedna płeć, ryzykuje tworzenie produktów nie spełniających oczekiwań i potrzeb wszystkich grup użytkowników. Zróżnicowanie pod względem płci, także w sektorze nowych technologii, prowadzi do szybszego rozwiązywania problemów i podejmowania lepszych decyzji dzięki różnorodności perspektyw.

Jest jeszcze wiele do zrobienia, ale firmy zaczynają już dostrzegać wartość różnorodności w swoich działach technologicznych. Wiele badań pokazuje, że zróżnicowane zespoły są bardziej innowacyjne i produktywne. Brak różnorodności płci w sektorze AI może prowadzić do tworzenia stronniczych algorytmów i pogłębiać istniejące nierówności społeczne. Siła oddziaływania sztucznej inteligencji na społeczeństwa będzie tylko rosła. Problem wydaje się więc poważny.

Osiągnięcie ogólnej równości płci zajmie światu 132 lata

Kobiety w sektorze sztucznej inteligencji stoją przed wieloma wyzwaniami, w tym uprzedzeniami ze względu na płeć, dyskryminacją oraz brakiem wsparcia. Napotykają również przeszkody w dostępie do kształcenia i szkoleń. Istotnego znaczenia nabierają więc projekty edukacyjne w obszarze IT, które coraz chętniej tworzą globalne firmy świadome potencjału różnorodności. Przykładem może być ITGrA (IT Girls rEvolution Academy) – projekt edukacyjny Capgemini Polska, skierowany do uczennic szkół średnich, którego celem jest pokazanie młodym dziewczynom, że wbrew stereotypom obszar nowych technologii jest dostępny i otwarty również dla nich.

Coraz liczniejsze inicjatywy wspierające bardzo młode kobiety w równym dostępie do branży IT, i nie tylko, mają swoje mocne uzasadnienie. Według Światowego Forum Ekonomicznego osiągnięcie ogólnej równości płci zajmie światu kolejne 132 lata. Niemały udział w tym ma branża IT, w której wciąż obserwujemy istotną różnicę między udziałem mężczyzn i kobiet. Eksperci i ekspertki rynku pracy przypisują to m.in. zwiększonemu obciążeniu obowiązkami domowymi i dyskryminacją związaną z zatrudnieniem.

- Wszystko zaczyna się od braku entuzjazmu i poczucia własnej wartości na etapie szkoły w odniesieniu do kariery w IT. Winę za to ponosi negatywne podejście do możliwości kobiet w obszarze nauk ścisłych. Młode dziewczęta są często zniechęcane do nauki pewnych przedmiotów jako możliwej ścieżki kariery. Na przykład matematyka kojarzona jest głównie z umiejętnościami, które najlepiej realizują chłopcy - tłumaczy Magdalena Rucińska, Senior Project Manager, liderka projektu ITGrA.

We wspomnianym projekcie edukacyjnym realizowanym przy wsparciu Capgemini Polska, współpracuje w tym roku 120 wolontariuszy w tym ponad 50 trenerów i trenerek. Podczas wirtualnych spotkań i stacjonarnych warsztatów prowadzą oni szkolenia z zakresu sztucznej inteligencji, programowania, testowania, projektowania usług IT, zarządzania projektami IT, prezentacji. Magdalena Rucińska podkreśla, że zaangażowanie i predyspozycje młodych kobiet obserwowane podczas zajęć ITGrA, dobrze prognozują na przyszłość. Liderka projektu wierzy, że pozycja kobiet w branży IT będzie się tylko umacniać.

Kobiety nie będą przegranymi tej rewolucji

Według firmy badawczej Gartner, w 2022 roku 85% projektów AI wygenerowało wątpliwej jakości wyniki z powodu stronniczości wprowadzonych danych i algorytmów lub zespołów, które są za nie odpowiedzialne[2]. Eksperci i ekspertki Gartnera komentując te dane stwierdzają, że jednym z bardziej skutecznych sposobów radzenia sobie z błędami i uprzedzeniami w sztucznej inteligencji jest angażowanie w cały proces różnorodnych zespołów. Mają przy tym nadzieję, że rola kobiet w AI będzie znacząca. „Kobiety nie będą przegranymi tej rewolucji. Umiejętności miękkie mają fundamentalne znaczenie dla rozwiązywania problemów. Badania sugerują, że w tym obszarze kobiety wypadają lepiej niż mężczyźni, także jeśli chodzi o zespołowe rozwiązywanie trudności. Co więcej, panie są znacznie bardziej potrzebne w zespołach AI, aby tworzyć rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, które odpowiadają potrzebom klientów.” – czytamy w raporcie.

- Na całym świecie, w tym w Polsce, podejmowane są wysiłki na rzecz zwiększenia różnorodności w sektorze sztucznej inteligencji. Wysiłki te obejmują programy mentorskie, stypendia i szkolenia, które mają na celu wspieranie kobiet. Branża AI stale się rozwija i ewoluuje. Istotne jest, aby kobiety miały równe szanse na wniesienie swojego wkładu i odniesienie sukcesu. Przy odpowiednim wsparciu mogą odegrać kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości sztucznej inteligencji. – tłumaczy Magdalena Rucińska.

Zachęcanie kobiet do kontynuowania kariery w AI może wnieść do branży wyjątkowe perspektywy i pomysły, prowadząc do bardziej innowacyjnych i kreatywnych rozwiązań. Promowanie różnorodności wśród osób zatrudnianych do pracy w branży sztucznej inteligencji oznacza również zajęcie się kwestią uprzedzeń m.in. ze względu na rasę, pochodzenie etniczne, które prowadzą do niedostatecznej reprezentacji w branży IT. Cały proces powinien zacząć się w szkole, gdzie kształtowane są nie tylko umiejętności, ale też pewność siebie i przekonanie o swojej wartości. Potwierdza to projekt ITGrA, w którym od 2019 roku uczestniczyło już 370 młodych kobiet. Jest naprawdę duża szansa, że większość z nich dołączy do świata IT na równych zasadach.

Finał piątej edycji projektu

21 października 2023 w murach Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie odbył się finał 5. edycji projektu ITGrA – konkurs IT Diamonds. Uczestniczyło w nim ponad 100 osób. Finał pokazał, jak wielki potencjał tkwi w młodych dziewczynach, które dzięki projektowi zaczęły odkrywać i poznawać świat IT. Po 4 tygodniach intensywnych szkoleń i warsztatów, uczestniczki zaprezentowały finałowe zadanie, którym było przygotowanie aplikacji do rezerwacji sali gimnastycznej. Na konkursowym podium znalazły się trzy szkoły:

• Społeczne Liceum Ogólnokształcące w Lęborku – III. miejsce
• Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące w Pleszewie – II. miejsce
• I LO im. prof. Zbigniewa Religi w Zabrzu – I. miejsce.

[1] https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2023.pdf

[2] https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2021/662933/IPOL_IDA(2021)662933_EN.pdf