Mówi: | dr Joanna Mazur |
Funkcja: | adiunktka na Wydziale Zarządzania |
Firma: | Uniwersytet Warszawski |
Wykorzystanie sztucznej inteligencji uniemożliwia uzyskanie ochrony własności intelektualnej. UE chce wprowadzić odpowiednie regulacje
O ile samo korzystanie ze sztucznej inteligencji na przykład do tworzenia tekstów nie jest nielegalne, o tyle wątpliwości budzi już przypisywanie sobie ich autorstwa przez osobę, która napisała prompt. Dotychczasowe postanowienia urzędów do spraw praw autorskich wskazują, że komputerowi czy algorytmowi nie można przypisać praw autorskich, nie przysługują też one osobie, która otrzymała dzieło dzięki takiej technologii. Zdaniem naukowców konieczne jest stworzenie regulacji. Pierwszą taką próbę podejmuje Unia Europejska. Powstaje akt, który ma zdefiniować pojęcie sztucznej inteligencji i wprowadzić regulacje zależne od poziomu niebezpieczeństwa związanego z korzystaniem z danego rozwiązania.
– Mamy w tym momencie poważny problem z możliwością oceny, kto jest autorem publikacji tworzonych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Prawo autorskie zakłada, że żebyśmy mieli do czynienia z autorem, to musimy mieć do czynienia raczej z człowiekiem. Sytuacja, w której korzystamy z pomocy narzędzi wykorzystujących sztuczną inteligencję, może polegać na bardzo różnych układach. Może być tak, że nasz sposób, w który wygenerujemy prompt, czyli opis tego, co sztuczna inteligencja ma zrobić, stanowić będzie nasz twórczy wkład w to, jaki ostatecznie utwór zostanie wygenerowany – mówi w wywiadzie dla agencji Newseria Innowacje dr Joanna Mazur, adiunktka na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
Problemem jest także określenie, na ile teksty dostarczane przez algorytm można uznać za dzieło uzyskane w legalny sposób. Samo korzystanie ze sztucznej inteligencji nie jest zakazane, ale bardziej skomplikowana jest już kwestia przypisywania sobie autorstwa takiego dzieła. Bardzo ubogie jest chociażby orzecznictwo w takich sprawach, jednak w 2018 roku amerykański Urząd ds. Praw Autorskich (USCO) odmówił rejestracji praw autorskich do utworów graficznych opisanych jako wygenerowane przez algorytm działający na komputerze. W opinii urzędników nie było kreatywnego udziału człowieka w stworzeniu grafik. W lutym bieżącego roku USCO rozpatrywał natomiast sprawę komiksu stworzonego przez człowieka, ale połączonego z elementami wygenerowanymi przez sztuczną inteligencję. Komiks został uznany za utwór chroniony prawem, ale pojedyncze obrazy wygenerowane przez algorytm – już nie.
– Wiemy na pewno, że sam program komputerowy nie może być potraktowany jako autor, tak jak np. jako autor nie mogą być potraktowane zwierzęta. Mieliśmy do czynienia z taką sytuacją, kiedy małpa kliknęła przycisk aparatu fotograficznego, wykonując zdjęcie, i z tej sprawy wiemy, że istota pozaludzka nie może być uznana za autora w rozumieniu praw autorskich i tak samo raczej nie możemy uznawać programów komputerowych jako autorów tego typu utworów – wskazuje dr Joanna Mazur.
Problematyczną kwestią pozostaje jednak nie tylko samo autorstwo generowanych dzieł, ale również to, że już istniejące utwory są wykorzystywane do trenowania algorytmów. Wątpliwości budzi też to, czy dostawcy algorytmów nie będą wysuwać roszczeń co do praw autorskich do dzieł stworzonych z wykorzystaniem ich technologii, mimo że autorem prompta, na podstawie którego były one wykonywane, jest użytkownik usługi. Obszar sztucznej inteligencji niewątpliwie więc wymaga regulacji.
– Z jednej strony mamy do czynienia ze wszystkimi problemami dotyczącymi kwestii autorstwa i ochrony własności intelektualnej, które budzą wątpliwości. Z drugiej strony mamy do czynienia z zastosowaniami, które wykraczają stanowczo poza same kwestie związane z własnością intelektualną, czyli np. używaniem sztucznej inteligencji do decydowania o tym, czy ktoś powinien wylądować w więzieniu albo jaki powinien być wynik sprawy sądowej – zauważa naukowczyni.
W odpowiedzi na te kwestie Unia Europejska przygotowuje akt w sprawie sztucznej inteligencji. Jego celem będzie dopilnowanie, aby systemy sztucznej inteligencji stosowane w UE były bezpieczne, przejrzyste, identyfikowalne, niedyskryminujące i przyjazne dla środowiska. Zgodnie z podstawowymi założeniami systemy sztucznej inteligencji powinny być nadzorowane przez ludzi, aby zapobiegać szkodliwym skutkom. Potrzebna jest też jednolita definicja sztucznej inteligencji, którą można będzie zastosować również do systemów, które powstaną w przyszłości. Nowe przepisy mają określić obowiązki dostawców i użytkowników, w zależności od poziomu ryzyka związanego z korzystaniem z rozwiązania.
– Jest propozycja podzielenia zastosowań sztucznej inteligencji na kilka różnych kategorii. Przede wszystkim będą to te zastosowania sztucznej inteligencji, które byłyby po prostu zabronione. Następne to kategorie zastosowań sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka, które byłyby obostrzone pewnymi wymaganiami dotyczącymi na przykład tego, jaka ma być jakość danych używanych do tego typu analiz oraz tych zastosowań sztucznej inteligencji, które nie generowałyby poważniejszych problemów. W związku z tym wymogi dotyczące tego, jak ona ma być rozwijana, jaki ma być dostęp do tego, jak ona rzeczywiście działa, byłyby niższe niż w stosunku do tych zastosowań, które generują wysokie ryzyko. Jakie ostatecznie będą te regulacje, dowiemy się w następnych miesiącach lub może w ciągu roku – przewiduje dr Joanna Mazur.
Wielkość globalnego rynku sztucznej inteligencji została wyceniona przez Grand View Research na ponad 136 mld dol. w 2022 roku. Średnioroczne tempo wzrostu utrzyma się do końca tej dekady na poziomie 37,3 proc. W 2030 roku rynek wygeneruje więc ponad 1,7 bln dol. przychodów.
Czytaj także
- 2024-04-30: Miliony Polaków klikają w linki wyłudzające dane i pieniądze. Liczba oszustw w internecie będzie rosnąć
- 2024-05-07: Tanie dekoracje do domu coraz poważniejszym problemem dla środowiska. Eksperci ostrzegają przed skutkami fast homeware
- 2024-04-23: Trwają prace nad szczegółami ścisłej ochrony 20 proc. lasów. Prawie gotowy jest także projekt ws. kontroli społecznej nad lasami
- 2024-04-26: Od 28 kwietnia Polacy żyją na ekologiczny kredyt. Zmiana zachowań konsumentów może odwrócić negatywny trend
- 2024-04-25: Polskie rolnictwo potrzebuje inwestycji infrastrukturalnych. Niezbędna jest budowa agroportów i rozwój połączeń kolejowych
- 2024-05-06: Wojciech „Łozo” Łozowski: Ruszam z moim solowym projektem, ale nie mam już potrzeby bycia gwiazdorem jak kiedyś. Nowe utwory tworzyłem w różnych stanach emocjonalnych
- 2024-04-11: Greenpeace: Prawie 6 tys. ciężarówek pełnych drzew wyjeżdża codziennie z polskich lasów. Wycinki trwają tam, gdzie nie wolno
- 2024-04-16: Polskie uczelnie są coraz bliższe wprowadzenia mikropoświadczeń. Dla studentów takie certyfikaty to szansa na wzmocnienie pozycji na rynku pracy
- 2024-03-28: Sektor ochrony zdrowia odpowiada za większe emisje CO2 niż lotnictwo. Zielone zmiany wymagają drastycznego przyspieszenia
- 2024-04-05: Dostęp do badań profilaktycznych i skutecznych terapii największymi wyzwaniami systemu ochrony zdrowia. Polska prezydencja w UE może być okazją do zmian w tym zakresie
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii
Jedynka Newserii
Finanse
Postępowania sądowe w Polsce trwają coraz dłużej. Wydłuża się zwłaszcza czas w sprawach gospodarczych
Czas trwania postępowań sądowych, zamiast maleć, w ostatnich latach wzrósł. W przypadku spraw gospodarczych przewlekłość procesów może oznaczać paraliż działalności firmy, a w konsekwencji nawet jej upadłość. Zdaniem prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej receptą na ten stan rzeczy powinna być informatyzacja systemu sądowego, zwiększenie jego finansowania oraz ograniczenia zakresu przypadających do rozstrzygnięcia spraw, w których orzeczenia nie wymagają kompetencji sądów. Niepotrzebna jest też procedura gospodarcza.
Transport
Mazowieckie lotniska będą mogły wkrótce obsłużyć 40 mln pasażerów rocznie. Trwają przygotowania do modernizacji na Okęciu i w Modlinie
Lotnisko Chopina, które właśnie obchodziło 90. urodziny, może w tym roku obsłużyć nawet 20 mln pasażerów. To o 10 proc. więcej niż rok temu. Aby sprostać rosnącemu ruchowi turystycznemu w kolejnych latach, potrzebne jest jednak zwiększenie przepustowości. Planowana rozbudowa do 2028 roku pozwoli obsługiwać rocznie nawet 30 mln pasażerów. Łącznie z możliwościami lotnisk w Modlinie i Radomiu ma to być ok. 10 mln pasażerów więcej.
Ochrona środowiska
Stworzenie cyfrowego bliźniaka Ziemi coraz bliżej. Pomoże precyzyjniej przewidywać klęski żywiołowe
Na początku czerwca mają zostać uruchomione dwa pierwsze komponenty cyfrowej repliki Ziemi. To inicjatywa Komisji Europejskiej, w ramach której powstaje superzaawansowana symulacja zjawisk, m.in. atmosferycznych i klimatycznych, do jakich dochodzi na Ziemi. Oparte na bogatych zbiorach danych, m.in. ze zdjęć satelitarnych, i ich zaawansowanej analizie narzędzia pozwolą z dwutygodniowym wyprzedzeniem przewidywać zdarzenia pogodowe, precyzując prognozę do obszarów podzielonych na kwadraty o boku zaledwie kilku kilometrów. Będą mogły być wykorzystywane także w planowaniu miast, farm wiatrowych czy w rolnictwie. W tworzeniu rozwiązania bierze udział polski dostawca rozwiązań chmurowych.
Partner serwisu
Szkolenia
Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.