Wszystkie newsy

Szwedzcy studenci są pozytywnie nastawieni do wykorzystywania w edukacji narzędzi sztucznej inteligencji – wynika z badań przeprowadzonych przez Chalmers University of Technology. Prawie wszyscy wiedzą, czym jest ChatGPT, przy znacznie mniejszej znajomości innych chatbotów, a co trzeci korzysta z niego regularnie. Ponad połowa studentów nie wie jednak, czy ich uczelnie regulują obszar wykorzystywania SI w nauce. Nie popierają zakazu używania chatbotów, ale jednocześnie 62 proc. z nich uważa, że wykorzystanie ich podczas egzaminów jest oszustwem.

Naukowcy z Chin doszli do wniosku, że osoby, które rozmawiają przez telefon komórkowy przez co najmniej 30 min tygodniowo, są o 12 proc. bardziej narażone na nadciśnienie tętnicze niż te, które rozmawiają krócej. Najbardziej narażeni są ci, u których dodatkowo występuje obciążenie genetyczne. Jeśli wyniki tych badań się potwierdzą, odkrycie może mieć znaczenie w profilaktyce chorób naczyniowych.

Wielonożne roboty, inspirowane mechaniką ruchu stonogi, mogą się przemieszczać w trudnym terenie bez konieczności zbierania danych z jakichkolwiek czujników lub technologii sterowania. Zespół naukowców z Georgia Institute of Technology, który opracował takie urządzenie, podkreśla, że może ono posłużyć zarówno jako mikrorobot do dostarczania leków do chorych narządów, jak i łazik do eksploracji Marsa. Ważną cechą zwiększającą zakres możliwości wykorzystywania robota jest też jego modułowość – można do niego w łatwy sposób dołączać kolejne pary nóg.

Wypalenie zawodowe, depresja, zaburzenia psychiczne, dolegliwości bólowe i choroby psychosomatyczne – do tego może prowadzić długotrwały brak urlopu i efektywnego wypoczynku. Badania pokazują tymczasem, że Polacy nawet na wakacjach nie rozstają się ze służbowym smartfonem czy laptopem, sprawdzając maile i odbierając telefony z pracy. – Problem odcięcia się od pracy podczas urlopu wynika z tego, że, po pierwsze, mamy natłok myśli, a po drugie – dużo stresu i poczucia odpowiedzialności, kontroli – mówi Kinga Rucka, psycholożka i wykładowczyni Uniwersytetu WSB Merito Łódź. Jak wskazuje, do letniego urlopu można się jednak zawczasu odpowiednio przygotować, aby móc efektywnie odpocząć.

Zaburzenia płodności to problem globalny, który dotyka coraz więcej osób na całym świecie. Liczba zmagających się z tym zjawiskiem par w ciągu 20 lat wzrosła o prawie 1/5. Wielu naukowców badających temat podkreśla, że przyczyna zaburzeń płodności leży mniej więcej po równo po stronie kobiet i mężczyzn, choć o jej powodach wśród panów wciąż mało wiadomo. Naukowcy z Uniwersytetu w Katanii badają, czy bezpłodność może być związana z otyłością w okresie młodości. – Ciekawym wnioskiem było to, że taka zależność rzeczywiście występuje – mówi członkini zespołu badawczego Rossella Cannarella.

Według Euroconsultu globalny rynek usług opartych na zobrazowaniu satelitarnym w 2028 roku ma być wart już 12,1 mld dol. Ogromna w tym zasługa zainicjowanego dokładnie 25 lat temu Programu Copernicus, który jest w tej chwili największym dostawcą otwartych danych satelitarnych na świecie. Korzystają z nich m.in. naukowcy, instytucje różnego szczebla, użytkownicy komercyjni i prywatni, a przede wszystkim firmy. – Polskie firmy dobrze radzą sobie na europejskim rynku przetwarzania i użytkowania danych z obserwacji satelitarnych. Staje się to nawet polską specjalizacją – mówi prezes CloudFerro Maciej Krzyżanowski. Jak wskazuje, dane satelitarne stymulują biznes do tworzenia innowacji i mają wręcz nieograniczony wachlarz zastosowań.

Ubiegłoroczne lato w Europie było najgorętsze od lat. Według naukowców ze Szwajcarii w tym czasie zbrązowiało 37 proc. regionów leśnych strefy umiarkowanej i śródziemnomorskiej. To o tyle niepokojące, że zwykle zjawisko to zachodzi jesienią, a nie latem, więc może to być oznaka zamierania lasów. Badacze wskazują, że ubiegłoroczna skala tego zjawiska była największa w ciągu ostatnich dwóch dekad, i podkreślają, że wpływ na to miały zdarzenia pogodowe nie tylko z 2022 roku, ale nawet z trzyletniej historii meteorologicznej. Zjawisko brązowienia lasów jest odwracalne, o ile kolejny sezon będzie bardziej deszczowy. Można mu też zapobiegać, prowadząc odpowiednią gospodarkę leśną.

Kanadyjscy naukowcy opracowali innowacyjny materiał, który jako pierwszy może reagować jednocześnie na dwa różne bodźce: temperaturę i napięcie elektryczne. Niedroga w produkcji tkanina, wykonana z nanokompozytowych włókien polimerowych, może zmieniać kolor i kształt pod wpływem tych bodźców. Toruje to drogę do szerokiego spektrum zastosowań: od ubrań termicznych, przez gry VR, medycynę, aż po przemysł motoryzacyjny i kosmiczny.

Magazyny energii i ciepła stopniowo zyskują coraz większe zainteresowanie inwestorów indywidualnych. Do takich inwestycji zachęcają sytuacja rynkowa i wysokie ceny energii, ale też dotacje w rządowym programie Mój Prąd, który już w poprzedniej edycji został rozszerzony o możliwość dofinansowania zakupu magazynu energii i ciepła. – Patrząc na wolumen dotychczas składanych wniosków, około 10 proc. z nich obejmowało również magazyny energii – informuje prezes NFOŚiGW Przemysław Ligenza. W aktualnym naborze, który potrwa do grudnia br., na taką inwestycję można pozyskać dodatkowo kilkanaście tysięcy złotych.

Ulica i warkot samochodów przejeżdżających za oknem, impreza u sąsiadów, stukanie w podłogę dochodzące z wyższej kondygnacji, krzyki, muzyka z radia, szczekanie psa czy głośno bawiące się dzieci – to wszystko dźwięki, które składają się na tzw. zanieczyszczenie hałasem w mieszkaniu, problem, który może dotyczyć aż 5 mln Polaków. Często bagatelizowany może jednak prowadzić do poważniejszych problemów ze zdrowiem, powodując m.in. rozdrażnienie, bóle głowy, problemy ze snem i koncentracją uwagi, a nawet przyczyniając się do chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego aspekt akustyki warto wziąć pod uwagę już na etapie planowania budowy i wyboru projektu. Szczególnie jeżeli nieruchomość ma powstać np. przy trasie szybkiego ruchu czy linii kolejowej. Normy przewidziane w prawie nie są bowiem wystarczające.

Odpady z tworzyw sztucznych stanowią w Polsce prawie 15 proc. wszystkich odpadów komunalnych i tylko 1/4 z nich jest zbierana w sposób selektywny – wynika z szacunków Conversio, przygotowanych na zlecenie Fundacji PlasticsEurope Polska. Poziom ich recyklingu też znacząco nie rośnie, a zarządzanie nimi pozostaje jednym z większych wyzwań w kontekście wdrażania gospodarki cyrkularnej. Branża tworzyw sztucznych w coraz większym stopniu dąży jednak do modelu obiegu zamkniętego, choć – jak podkreślają eksperci – jego pełnoskalowe wdrożenie wymaga odpowiedniej legislacji i pełnego zaangażowania wszystkich interesariuszy rynku. Przypominają też, że w debacie zapomina się o korzystnym dla planety wpływie produktów z tworzyw sztucznych.

Geotermia jest stabilnym źródłem czystej energii, które nie zależy od pogody. Może stanowić alternatywę dla ropy, gazu czy węgla, zwłaszcza że zasoby eksploatacyjne tej energii odpowiadają mniej więcej połowie rocznej produkcji ciepła koncesjonowanych wytwórców ciepła w Polsce. Mimo to są zagospodarowywane tylko w niewielkim stopniu. W ostatnich latach widać jednak rosnące zainteresowanie geotermią wśród krajowych inwestorów, czemu sprzyja też coraz większa dostępność finansowania takich inwestycji ze środków NFOŚiGW.

Grupa Tauron planuje wybudować w małopolskim Rożnowie elektrownię szczytowo-pompową o mocy 700 MW. Ostateczna inwestycja, której koszt jest szacowany na ok. 6 mld zł, jest wciąż uzależniona od szeregu czynników, w tym m.in. decyzji środowiskowej. Prezes spółki Paweł Szczeszek podkreśla jednak, że tego typu inwestycje, które są najpopularniejszą formą magazynowania energii w UE, to konieczność. Bez magazynów energii nie ma bowiem co myśleć o osiągnięciu neutralności klimatycznej. Plany dotyczące budowy takich instalacji mają w tej chwili również inne dwie duże spółki energetyczne.

– Żyjemy w zglobalizowanym świecie, gdzie tworzenie nowej jakości i nowych rozwiązań w edukacji nie jest efektywne, jeżeli nie wymieniamy się doświadczeniami w szerszej interdyscyplinarnej grupie – mówi dr hab. Paweł Poszytek, dyrektor generalny Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji. Jak wskazuje, temu właśnie służy projekt eTwinning, który promuje wykorzystanie nowych technologii w edukacji i współpracę międzynarodową, łącząc uczniów i nauczycieli z różnych krajów Europy. W Polsce ten unijny program jest bardzo popularny – uczestniczy w nim prawie 19,7 tys. szkół i 82,8 tys. nauczycieli, co plasuje nas w ścisłej czołówce. W ubiegłym tygodniu w Gdańsku zostały przyznane nagrody za najlepsze polskie projekty eTwinningowe, a już za trzy miesiące odbędzie się w Trójmieście kolejne, ważne wydarzenie – europejskie zawody EuroSkills, nazywane igrzyskami olimpijskimi zawodów branżowych.

Według 46 proc. dyrektorów i menadżerów pojawienie się ChatGPT przyczyniło się do zwiększenia inwestycji w AI w ich organizacji. 70 proc. z nich jest w fazie eksperymentowania z tą technologią, a blisko co piąta przeszła już do etapu pilotażu lub wdrożenia – wynika z majowego badania firmy doradczej Gartner. Eksperci zauważają, że choć o sztucznej inteligencji mówi się jak na razie głównie w kontekście biznesowym i rozrywkowym, to w debacie coraz częściej pojawia się też wątek etyki i społecznej odpowiedzialności AI, która może przyczynić się do rozwiązania globalnych problemów. – Musimy się zastanowić, co możemy zrobić, żeby AI była odpowiedzialna, etyczna i brała pod uwagę dobro całej ludzkości, a nie tylko właścicieli firm – mówi Edi Pyrek, współzałożyciel Global Artificial Intelligence Association.