Jak nie tracić wody, czyli retencja w miastach

W obliczu kryzysu klimatycznego i negatywnego wpływu człowieka na środowisko, retencja w miastach staje się niezbędnym elementem zrównoważonego rozwoju. Dominujący beton i niewystarczająca ilość zieleni doprowadzają do wzrostu temperatur w przestrzeni miejskiej i znacznej utraty wody. Tym samym wywołują pilną potrzebę opracowania skutecznych strategii zarządzania tym cennym zasobem naturalnym. Wśród działań, które należy podjąć, znajdują się nie tylko te związane z powiększaniem terenów zielonych, lecz również rozwiązania infrastrukturalne, jak np. budowanie zbiorników retencyjnych.

Retencja wodna miast jest ważna m.in. ze względu na stale powiększającą się liczbę osób, które decydują się w nich zamieszkać. Według raportu UN Habitat, do roku 2050  będą stanowić prawie 70% światowej populacji, co oznacza zwiększoną presję na istniejącą infrastrukturę miejską. Mieszkańcy coraz częściej wyrażają chęć życia w otoczeniu przyjaznej zielonej oazy, a nie zabetonowanej przestrzeni. Jak donoszą Wody Polskie retencjonowanie w Polsce jest obecnie na poziomie 6-7 proc., co w porównaniu ze średnią europejską, sięgającą 15-20 proc., wskazuje na potrzebę pilnych działań. Retencja staje się kluczowym narzędziem w zarządzaniu ryzykiem związanym z ekstremalnymi warunkami atmosferycznymi. Zwiększone opady deszczu, susze i wysokie temperatury to wyzwania, które wymagają innowacyjnych rozwiązań. Efektywne systemy retencji mogą pomóc w zminimalizowaniu skutków powodzi, a także dostarczać wodę w okresach suszy.

Jednym z głównych problemów jest uszczelnianie gruntów w miastach, które powoduje, że woda z opadów nie ma gdzie się magazynować. To prowadzi do przegrzewania się podłoża oraz poważnych problemów z zarządzaniem deszczówką. Tę sytuację mogłyby poprawić inwestycje w elementy niebiesko-zielonej infrastruktury, które pozwalają na retencję wody bezpośrednio w miastach. Ogrody dachowe, parki deszczowe oraz tereny zieleni wokół budynków, zapewniają naturalną retencję wody. Poprzez absorbowanie deszczówki i umożliwianie jej stopniowego odpływu pomagamy w utrzymaniu równowagi hydrologicznej. Schładzamy również obszar w sposób naturalny. Dobrym rozwiązaniami dla obszarów zurbanizowanych są także studnie retencyjne. Te podziemne zbiorniki mają za zadanie przechowywać duże ilości wody deszczowej, która może być ponownie wykorzystana m.in. do nawadniania terenów zielonych, redukując tym samym potrzebę używania wody z sieci wodociągowych.

– Zrównoważony rozwój miast wymaga nowatorskiego zarządzania wodami opadowymi. Aby stawić czoła takim wyzwaniom, jak zmiany klimatu i urbanizacja, potrzebujemy odpowiednich rozwiązań. Systemy rurowe GRP to skuteczne narzędzie w osiąganiu celów retencyjnych. Dzięki wykorzystaniu materiałów o wysokich parametrach technicznych, możliwe jest efektywne magazynowanie wód deszczowych, zmniejszenie ryzyka wystąpienia powodzi oraz pozytywny wpływ na środowisko miejskie – mówi Dariusz Kosiorowski, kierownik ds. technicznych Amiblu Poland.

Powodzie należą do jednych z najczęściej występujących katastrof na świecie. Na ich zwiększoną częstotliwości i intensywność wpływa kryzys klimatyczny. Największe zagrożenie dotyka mieszkańców obszarów nizinnych zwłaszcza na południu naszego kraju. Inwestycje w rozwiązania ograniczające kulminacje fal powodziowych oraz redukujące wielkości przepływów w dolinach rzek to w dzisiejszych czasach konieczność. Tak jak w przypadku przedsięwzięcia na terenie Raciborza Dolnego, ta największa jak dotąd inwestycja hydrotechniczna w Polsce zajmuje powierzchnię 26 km2 i pomieści 185 milionów m3 wody. Ten zbiornik suchy, będzie uruchamiany w momencie, gdy wartość przepływu wody w rzece Odrze przekroczy wartość 1210m3/s. 

Usprawnienie funkcjonowania sektora gospodarki wodnej w warunkach zarówno nadmiaru, jak i niedoboru wody jest celem dostosowania tego sektora do zmian klimatu. W ramach tych działań Ministerstwo Środowiska postawiło m.in. na zwiększenie retencji w miastach. Powstał strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu. W jego skład wchodzi m.in. zarządzanie ryzykiem powodziowym, w tym zapewnienie infrastruktury krytycznej, oraz zwiększenie możliwości retencyjnych.

Zbiorniki retencyjne i systemy rur kanalizacyjnych instalowanych pod ziemią pozwalają tymczasowo przechowywać i oczyszczać nadmierne ilości wód burzowych oraz ścieków. Mają możliwość podłączenia do już istniejących rurociągów. Zapobiegają powodziom oraz odciążają przepełnione oczyszczalnie ścieków.

Rosnąca presja urbanizacji, coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak ulewne deszcze, okresy długotrwałej suszy oraz wzrostu temperatur, szczególnie w centrach miast sprawiają, że  retencja staje się nieodzownym elementem zrównoważonego rozwoju, przyczyniając się do lepszej jakości życia mieszkańców oraz wzmacniając odporność na ekstremalne zjawiska atmosferyczne.