Uczniowie walczą z wykluczeniem niepełnosprawnych. Innowacyjne projekty coraz częściej rodzą się w szkołach

Innowacyjność nie jest domeną wyłącznie start-upów oraz wielkich korporacji. Coraz częściej innowacyjne projekty powstają także już w szkołach średnich. Uczniowie nie tylko konstruują urządzenia i projektują aplikacje dla zabawy. Często przyświeca im wyższy cel, którym jest znoszenie barier. W liceach powstały m.in. inteligentna kamizelka z GPS-em rozpoznająca przedmioty na drodze osób niewidomych, czytnik alfabetu Braille'a z syntezatorem mowy czy pętla indukcyjna dla osób niedosłyszących. Za innowacyjne wynalazki w służbie ludzkości coraz częściej odpowiedzialne są najmłodsze pokolenia.

– Młodzi ludzie przestali używać nowych technologii tylko dla zabawy i dlatego że mają taką wiedzę i takie możliwości, a zaczęli sobie stawiać bardzo mądre pytania: co my możemy zrobić, aby te nowe technologie służyły innym i mogły zmienić ich świat na lepsze? Taka postawa wynika z potrzeby bycia potrzebnym innym i potrzeby zmiany świata – mówi Małgorzata Jankowska z wydawnictwa Nowa Era, kierownik programu „Projekt z klasą”.

Niepełnosprawni uczniowie na każdym kroku napotykają na bariery architektoniczne, społeczne oraz technologiczne, które wykluczają ich z funkcjonowania w gronie rówieśników. Jak się okazuje, z pomocą mogą przyjść koledzy i koleżanki z klasy. Na świecie powstaje coraz więcej uczniowskich projektów poświęconych rozwiązywaniu problemów osób niepełnosprawnych. Przy odpowiednim wsparciu ze strony nauczycieli projekty te mogą wejść do powszechnego użycia.

– Młodzi ludzie umieją i lubią przeciwdziałać wykluczeniu osób niepełnosprawnych, a także mają ku temu możliwości. Okazuje się, że można w warunkach szkolnych stworzyć rozwiązania, które będą pomagały innym, i to na większą skalę – mówi Małgorzata Jankowska.

Zespół Szkół nr 6 im. Jana III Sobieskiego w Jastrzębiu-Zdroju od 2009 roku pomaga swoim podopiecznym opracowywać projekty na konkursy wynalazczości, a od 2012 roku wspiera realizację projektów poświęconych ułatwianiu życia osobom niepełnosprawnym. W ciągu kilku lat uczniowie stworzyli m.in. system ułatwiający korzystanie z komputera, naszyjnik dla niewidomych informujący o przeszkodach na ich drodze czy Nietoperza – inteligentną kamizelkę rozpoznającą przedmioty na drodze osób niewidomych wyposażoną w GPS, który ułatwia dotarcie do najczęściej odwiedzanych miejsc. Uczniowie z innych rejonów Polski także nie są gorsi.

– Licealiści z Białegostoku opracowali czytnik alfabetu Braille’a, chcąc wspomóc osoby uczące się dopiero tego alfabetu. Ten czytnik przekaże nam na głos to, co zostało napisane za pomocą kropek alfabetu Braille’a. Dzięki temu osoba, która jest osobą niewidzącą, będzie mogła sprawdzić, czy dobrze zinterpretowała napisany tekst. Jestem przekonana, że to jest duże ułatwienie dla osób niewidzących, gdyż niejako pomaga im w pokonywaniu własnych trudności bez pomocy osób trzecich – opowiada ekspertka.

Równie ciekawie prezentuje się pętla indukcyjna wymyślona przez uczniów z Raciborza. Projekt powstał z myślą o nowym koledze z klasy, który zmagał się z poważną wadą słuchu. Aby słyszeć nauczyciela, Marcin musiał siedzieć w pierwszej ławce, ale nawet to nie gwarantowało, że wychwyci każde słowo. Z pomocą przyszli mu uczniowie, którzy zaprojektowali system wspomagający.

– Pętla indukcyjna to specjalne okablowanie klasy, wzmacniacz audio i mikrofon, którym posługuje się nauczyciel. W momencie, kiedy uczeń z wadą słuchu przełączy swój aparat słuchowy na współdziałanie z pętlą indukcyjną, wtedy ta eliminuje niepotrzebne dźwięki i wszelkie szmery, które mogłyby rozpraszać takiego ucznia. Niezależnie od tego, czy siedzi w pierwszej ławce czy w ostatniej, po prostu wszystko świetnie usłyszy – wyjaśnia przedstawicielka wydawnictwa.

Największa fala uczniowskich innowacji dopiero przed nami. Dzięki wprowadzeniu nauki programowania do szkół za pisanie aplikacji i programów komputerowych biorą się coraz młodsze pokolenia. Dwunastoletni Alexander Knoll opracował program Ability App, który pomoże osobom z niepełnosprawnością poruszać się po przestrzeni publicznej, informując ich, gdzie umiejscowiono windy i rampy dla wózków inwalidzkich oraz w których restauracjach znajdą menu napisane językiem Braille’a.

Projektem Alexandra zainteresowała się Ellen DeGeneres, amerykańska aktorka i prowadząca talk-show „The Ellen DeGeneres Show”, która wręczyła chłopakowi czek na 25 tys. dol. na pokrycie kosztów dokończenia aplikacji i wdrożenia jej do powszechnego użytku. Polscy uczniowie także mogą liczyć na granty i pomoc finansową przy realizacji swoich projektów.

– Liczymy na to, że dzięki grantom Nowej Ery uda się przejść od fazy planowania do fazy realizacji, gdyż zdobyte fundusze to jest ten pierwszy krok, żeby zakupić potrzebne elementy składowe, by te projekty wcielić w życie. Zakładamy również, że mając ze sobą nasze certyfikaty, młodzież ma otwarte drzwi do regionalnych sponsorów, u których mogliby się ubiegać o kolejne dofinansowanie – mówi Małgorzata Jankowska.

W VIII edycji konkursu „Projekt z klasą” przyznano pięćdziesiąt pięć nagród o łącznej sumie 60 tys. zł. Była to pierwsza edycja, w której udział mogli brać nie tylko uczniowie szkół ponadpodstawowych, lecz także podstawowych.