Prywatne firmy będą wykorzystywać poligony wojskowe do prowadzenia badań kosmicznych. W przyszłości jednak koniecznością będzie zbudowanie polskiego kosmodromu

W ramach Krajowego Programu Kosmicznego na lata 2019–2021 polskie poligony wojskowe otworzą się na suborbitalne projekty badawcze. Polscy naukowcy już teraz pracują nad rakietami, które umożliwią przekroczenie umownej granicy kosmosu. Innowacyjne moduły rakietowe drastycznie zmniejszą koszty przeprowadzania misji suborbitalnych, a co za tym idzie – ułatwią testowanie polskich technologii kosmicznych. Według ekspertów w Polsce niezbędna jest budowa pierwszego portu kosmicznego.

– Projekt PERUN ma na celu zbudowanie rakiety suborbitalnej, która będzie zdolna do wyniesienia ładunku komercyjnego o wadze do 50 kg na wysokość do 150 km. Wyniesienie takiego ładunku zapewnia nam kilka minut stanu obniżonej grawitacji, dzięki któremu można będzie testować różne urządzenia lub zjawiska w stanie nieważkości, co jest niemożliwe na Ziemi – mówi agencji informacyjnej Newseria Innowacje Marcin Sarnowski, dyrektor sprzedaży i marketingu firmy SpaceForest.

Suborbital Inexpensive Rocket to jeden z kluczowych projektów realizowanych obecnie przez specjalistów ze SpaceForest. Firma prowadzi przekrojowe badania z zakresu lotów kosmicznych, które mają umożliwić polskim naukowcom prowadzenie badań w warunkach mikrograwitacji. Pierwsze loty testowe zostaną wykonane z wykorzystaniem silnika o mniejszej mocy i posłużą do przetestowania układów elektronicznych oraz aerodynamicznych.

Docelowy hybrydowy układ SF1000 będzie pięciokrotnie wydajniejszy, dzięki czemu pozwoli wynieść 50-kilogramowy ładunek na wysokość co najmniej 100 km. Pierwsze loty próbne rakiety PERUN nowej generacji mają wystartować w 2021 roku.

– W tej chwili jesteśmy już po pierwszym etapie projektu, czyli stworzeniu testowej rakiety BIGOS w skali 1:2, którą wystrzeliliśmy na wysokość 15 km i odzyskaliśmy wszystkie jej komponenty. Zaprojektowaliśmy silnik SF200, który będzie służył do testowania pełnoskalowego modelu rakiety PERUN, który w założeniu ma być skonstruowany na koniec tego roku. Sam projekt ma trwać do 2022 roku –  wskazuje Marcin Sarnowski.

Badania tego typu prowadzone są przez prywatne ośrodki naukowe z całego świata. W tym roku japoński start-up Interstellar Technologies po dwóch nieudanych próbach zrealizował misję suborbitalnej rakiety Momo-3, której udało się przekroczyć Linię Karmana, czyli umowną granicę kosmosu.

Dotychczas wystrzeliwanie rakiet na taką wysokość na terenie Polski było utrudnione ze względów prawnych. Dopiero wprowadzenie w życie nowego rozporządzenia w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące zniesie limit wysokości lotów badawczych przeprowadzanych na Centralnym Poligonie Sił Powietrznych w Wicku Morskim, co ułatwi przeprowadzanie misji suborbitalnych. Zgodnie z nowym rozporządzeniem podniesiony zostanie także maksymalny pułap startów na poligonie w Drawsku Pomorskim do 22 km.

– Chcielibyśmy, aby w Polsce powstał kosmodrom, natomiast możliwości Polski są ograniczone do kosmodromu dla lotów właśnie suborbitalnych. Na razie mamy możliwość korzystania z poligonów wojskowych przy okazji manewrów wojskowych. Po przejściu wszystkich niezbędnych procedur wojskowych możemy wziąć udział w takim teście. One nie są zbyt przyjazne dla późniejszych lotów komercyjnych, dlatego mam nadzieję, że zostanie jeszcze wykonana ciężka praca, aby również loty komercyjne i cywilne mogły się odbywać z takich miejsc jak poligony. Na razie cieszymy się z tego, co mamy, dzięki coraz większej otwartości wojska możemy w ogóle korzystać z tych poligonów i to już jest naprawdę znacząca pomoc – twierdzi ekspert.

Wdrożone zmiany prawne są elementem projektu Krajowego Programu Kosmicznego na lata 2019–2021. Skorzystają na nich nie tylko inżynierowie SpaceForest; zniesienie limitów wysokości startu oraz otwarcie się polskich poligonów na kosmiczne programy badawcze pozwoli także dokończyć warszawskiemu Instytutowi Lotnictwa prace nad rakietą ILR-33 Bursztyn, zaprojektowaną w celu rozwoju technologii rakietowych.

Tymczasem w ramach europejskiego programu REXUS / BEXUS studenci z Politechniki Gdańskiej wystrzelili na pokładzie rakiety REXUS 25 eksperyment naukowy HEDGEHOG. Posłużył on do zbadania drgań oraz przepływu ciepła w trakcie lotów suborbitalnych. Misję zrealizowano z wykorzystaniem szwedzkiego kosmodromu Esrange. Docelowo takie projekty mają być realizowane przy wykorzystaniu technologii od SpaceForest. Kiedy w 2022 roku rakieta PERUN wejdzie do powszechnego użytku, pozwoli znacząco ograniczyć koszty polskich misji kosmicznych. Dzięki modułowej konstrukcji oraz silnikowi hybrydowemu ma być najtańszą metodą na przeprowadzanie suborbitalnych badań naukowych.

Według analityków z firmy Research and Market wartość globalnego rynku technologii kosmicznych w 2018 roku wyniosła 360 mld dol. Przewiduje się, że do 2026 roku wzrośnie ona do 558 mld dol. przy średniorocznym tempie wzrostu na poziomie 5,6 proc.