Powstaje nowoczesne centrum kosmiczne na Śląsku. Polscy naukowcy chcą zbudować unikatowego w skali światowej satelitę, zdolnego do przetwarzania zdjęć jeszcze na orbicie

Powstaje Śląskie Centrum Badawczo-Rozwojowe Technik Kosmicznych, w którym będą opracowywane projekty misji kosmicznych wykorzystujących małe satelity. Firmy z polskiego sektora kosmicznego coraz częściej wysyłają na orbitę satelity badawcze, a polscy naukowcy coraz częściej angażują się w międzynarodowe misje kosmiczne. Centrum Badań Kosmicznych PAN zaangażowało się w misję kosmiczną NASA IMAP i we współpracy z niemieckimi inżynierami zbuduje fotometr, który umieści na satelicie, by  zbadać heliosfery.

– Powstanie laboratorium planowania, analizy i kontroli misji oraz laboratorium optyki, laboratorium sztucznej inteligencji oraz analizy zdjęć satelitarnych. Głównym celem powstania Śląskiego Centrum Badawczo-Rozwojowego Technik Kosmicznych jest to, aby KP LABS umocniło się na polskim rynku space. Mamy już ogromne kompetencje, bardzo dużą wiedzę, a teraz dzięki tej infrastrukturze będziemy mogli jeszcze bardziej wykorzystać swój potencjał – mówi agencji informacyjnej Newseria Innowacje Rafał Żogała, kierownik projektu w KP LABS.

Śląskie Centrum Badawczo-Rozwojowe Technik Kosmicznych jest już w trakcie budowy. Budynek będzie oddany do użytku pod koniec 2020 roku. Do prac nad powołaniem centrum zaproszono inżynierów z firmy KP Labs, którzy wygrali konkurs Copernicus Hackaton, organizowany przez Komisję Europejską. W jego ramach opracowano oprogramowanie wykorzystujące sztuczną inteligencję do przetwarzania oraz analizowania zdjęć satelitarnych.

Pierwszym projektem realizowanym w nowo powstałym centrum będzie konstrukcja satelity Intuition-1, zaprojektowanego z myślą o przeprowadzaniu obserwacji z wykorzystaniem instrumentu hiperspektralnego. Satelita zostanie wyposażony w najwydajniejszy komputer pokładowy na świecie, który będzie zdolny do analizowania obrazów już na orbicie okołoziemskiej. Systemy przetwarzania danych wykorzystają głębokie sieci neuronowe. Informacje zebrane przez satelitę zostaną wykorzystane do analizy terenu na potrzeby rolnictwa, leśnictwa czy w projektach dotyczących ochrony środowiska.

– Naszym kluczowym założeniem jest zbudowanie satelity unikatowego na skalę światową w danej chwili, ponieważ będzie nam dawał możliwości wykonywania zdjęć hiperspektralnych. Dzięki wysoce wydajnemu komputerowi pokładowemu będziemy mogli również te zdjęcia obrabiać już na orbicie, dzięki czemu zaoszczędzimy bardzo wiele środków finansowych i czasowych przy przesyłaniu danych zebranych na orbicie na Ziemię – tłumaczy ekspert.

Zakres prac gliwickiego centrum badawczo-rozwojowego nie ograniczy się jedynie do budowy małych satelitów. W ramach kompleksu powstanie także obserwatorium naukowe przystosowane do prowadzenia komunikacji optycznej z satelitami oraz laboratoria badawcze wyspecjalizowane w analizie zdjęć satelitarnych i opracowywaniu algorytmów sztucznej inteligencji, nowych układów nawigacyjnych czy innowacyjnych systemów komunikacji. Kompleks ma prowadzić komplementarne badania w zakresie technologii kosmicznych.

– Ważnym pomieszczeniem w naszym centrum będzie cleanroom, pomieszczenie o kontrolowanych warunkach środowiskowych, w którym integrowane będą elementy lotne, które w późniejszym czasie będą implementowane w satelicie – mówi Rafał Żogała.

Nad własnym satelitą pracują także naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN, którzy podjęli ścisłą współpracę z organizatorami programu NASA IMAP. Na pokładzie satelity IMAP, którego celem będzie badanie promieniowania kosmicznego oraz oddziaływania heliosfery na otoczenia galaktyczne Słońca, znajdzie się fotometr dwukanałowy GLOWS. Przyrząd opracowany we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu w Bonn oraz Uniwersytetu w Bochum posłuży do obserwacji fluorescencyjnej poświaty heliosferycznej.

Polskie satelity trafią wkrótce również na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, gdzie zostaną przygotowane do samodzielnych misji. Nanosatelity Światowid i KRAKsat stworzono do prowadzenia obserwacji Ziemi oraz zórz polarnych. Obie jednostki zostały opracowane przez inżynierów z  wrocławskiej firmy SatRevolution w ramach platformy NanoBus. Służy ona do projektowania zminiaturyzowanych, budżetowych satelitów zbudowanych w oparciu o moduły o objętości jednego litra. Światowid i KRAKsat zostaną wyniesione w przestrzeń kosmiczną już 17 kwietnia tego roku.

Polscy naukowcy coraz częściej angażują się w rozwój międzynarodowych projektów kosmicznych. Inżynierowie Polskiej Agencji Kosmicznej chcą uczestniczyć w projekcie budowy międzynarodowej stacji księżycowej Gateway m.in. przy przygotowaniu lądowników kosmicznych na potrzeby tej misji czy w procesie opracowywania narzędzi z branży robotyki kosmicznej.

Według analityków z firmy Research and Markets wartość globalnego rynku technologii kosmicznych w 2018 roku wyniosła 360 mld dol. Przewiduje się, że do 2026 roku wzrośnie ona do 558 mld dol. przy średniorocznym tempie wzrostu na poziomie 5,6 proc.