Polskie banki jednymi z najbardziej innowacyjnych w Europie. W rozwoju cyfryzacji przeszkadzają im hakerzy i nowe regulacje prawne

Digitalizacja i wdrażanie cyfrowych rozwiązań to obecnie priorytety sektora bankowego. Rosnące wymagania klientów i rozwój start-upów z branży fintech zmuszają banki do szukania innowacji, optymalizowania procesów i wdrażania nowych rozwiązań. Cyfrową transformację utrudniają im jednak nowe europejskie regulacje oraz cyberzagrożenia i ataki hakerskie. Bezpieczeństwo danych jest w tej chwili jednym z największych wyzwań dla banków, które są na etapie wdrażania cyfrowej strategii. 

– Sektor bankowy skupia się w tej chwili głównie na digitalizacji i optymalizacji swoich procesów. Udostępnienie klientom zautomatyzowanych usług i produktów spowodowało, że rola pracownika banku maleje – ocenia w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Innowacje Aleksandra Gren, dyrektor generalny Fiserv Polska.

Cyfrowe technologie na nowo zdefiniowały usługi bankowe. Ponad 14 mln Polaków aktywnie korzysta z bankowości internetowej, a około 5 mln ma zainstalowaną w smartfonie aplikację swojego banku. Firma doradcza PwC podaje, że z bankowości mobilnej korzysta już 61 proc. posiadaczy telefonów komórkowych (najwyższy wynik w UE), a ponad 2 mln Polaków aktywowało mobilny system BLIK.

Opublikowany w lutym raport Narodowego Banku Polskiego („Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego”) potwierdza, że Polacy preferują usługi bankowe dostępne za pośrednictwem kanałów cyfrowych. Aż 92 proc. korzysta z bankowości internetowej, podczas gdy tylko 8 proc. wybiera wizytę w tradycyjnych oddziałach. Dlatego liczba tych ostatnich maleje już od kilku lat. Dane Komisji Nadzoru Finansowego pokazują, że liczba stacjonarnych oddziałów bankowych w kwietniu spadła poniżej 7 tys. placówek, co przełożyło się na znaczne zmniejszenie zatrudnienia. Ostatni raz taki spadek miał miejsce w 2011 roku.

Ubiegłoroczne badanie „Digital Banking Expert Survey” przeprowadzone przez GFT Technologies pokazuje, że 5 proc. banków planuje całkowicie zrezygnować ze stacjonarnych placówek, a 23 proc. analizuje możliwość stworzenia w pełni samoobsługowych oddziałów bankowych.

– Transformacja cyfrowa i digitalizacja są obecnie priorytetem dla banków. Po aplikacjach i szeregu innowacji, które zostały wprowadzone po stronie interfejsu użytkownika, teraz banki muszą mieć na uwadze kwestie regulacyjne i kwestie zarządzania danymi – mówi Aleksandra Gren.

GTF wskazuje w raporcie, że regulacje prawne to jedna z głównych barier utrudniających bankom digitalizację. Europejski sektor bankowy ucierpi zwłaszcza w wyniku wejścia w życie w 2018 roku unijnej dyrektywy PSD2, która nałoży na instytucje finansowe szereg nowych wymogów, w tym tzw. silne uwierzytelnianie transakcji płatniczych. Problemów przysporzy bankom również rozporządzenia RODO dotyczące restrykcyjnej ochrony danych osobowych (w Polsce będzie obowiązywać od 25 maja 2018 roku).

W raporcie „CE Banking Outlook” Deloitte prognozuje, że ten rok będzie trudny również dla polskich banków, które borykają się z nowymi regulacjami i podatkiem bankowym. Globalna firma doradcza podaje, że polski sektor bankowy jest  jednak liderem cyfryzacji w Europie Środkowej. Polskie banki wdrożyły zaawansowane narzędzia i metody zdobywania nowych klientów za pośrednictwem internetu i aplikacji mobilnych (w czołówce najlepiej zdigitalizowanych Deloitte wymienił ING Bank Śląski, mBank i Millenium).

Zdaniem analityków Deloitte to właśnie cyfryzacja jest kluczem do utrzymania rentowności sektora bankowego. Dzięki niej banki będą mogły też konkurować z coraz szybciej rosnącym sektorem fintech. Innowacyjne start-upy z sektora finansowego oraz rosnące potrzeby klientów, którzy chcą szybkiego, wygodnego dostępu do usług i produktów, zmuszają banki do nieustannego szukania innowacji, optymalizowania swoich procesów i wdrażania nowych rozwiązań.

– Aby systemy automatyczne mogły interaktywnie i mądrze współdziałać z klientem i prowadzić go do zakończenia procesu zakupowego, trzeba doskonale ustawić i zintegrować odpowiednie procesy na różnych platformach banku. Stąd ciągła praca nad automatyzacją, data miningiem, wspieranie sztucznej inteligencji, budowanie nowych algorytmów i wspieranie automatyzacji procesów front-endowych i back-endowych – mówi Aleksandra Gren.

Globalna firma doradcza PwC prognozuje, że zmieniające się potrzeby klientów oraz rozwój fintechów zmienią układ sił w sektorze finansowym, a innowacyjne start-upy technologiczne mogą przejąć nawet jedną trzecią światowego rynku usług finansowych. Blisko dwie trzecie (57 proc.) klientów jest skłonnych zastąpić bankowego doradcę rozwiązaniem technologicznym.

Prognozowane scenariusze zakładają, że tradycyjne instytucje finansowe mogą stracić nawet 20 proc. rynku na rzecz fintechów, a wiele banków zniknie zupełnie. Rola tych, które utrzymają się na rynku, będzie znacznie ograniczona do świadczenia podstawowych usług i produktów finansowych.

Szybki rozwój i potencjał fintechów potwierdza skala inwestycji w tej branży. Dane Citi oraz CB Insights (raport „How FinTech is Forcing Banking to a Tipping Point”) pokazują, że w ciągu ostatnich pięciu lat skala inwestycji w przedsięwzięcia z sektora fintech zwiększyła się dziesięciokrotnie. Natomiast według firmy doradczej Deloitte globalny rynek inwestycji w fintechy jest obecnie szacowany na ponad 19 mld dol. W tegorocznym raporcie „CEE FinTech Report” firma doradcza wycenia polski rynek na 860 mln euro (co plasuje Polskę w czołówce regionu CEE).

Firmy i start-upy z branży fintech mogą zagrozić pozycji sektora bankowego, który musi wypracować model współpracy z nimi i nadążać za zmieniającym się rynkiem. Jednak wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w przypadku ogromnych struktur bankowych, osłabionych kryzysem finansowym i obciążonych nowymi przepisami, nie przebiega szybko ani prosto.

Badanie „Digital Banking Expert Survey” przeprowadzone w minionym roku przez GFT Technologies pokazało, że tylko 9 proc. światowych banków zakończyło wdrożenie cyfrowej strategii. Jedna trzecia dopiero zakończyła tworzenie takiego planu, a 60 proc. wciąż pracuje nad swoją strategią.

Największe wyzwania dla banków, które przechodzą proces cyfryzacji, są związane z ochroną i zarządzaniem danymi oraz z cyberzagrożeniami. Ataki hakerskie (zwłaszcza ransomware) są wymieniane w czołówce najpoważniejszych zagrożeń tego roku.

– Kwestia cyberbezpieczeństwa jest bardzo ważna. Poprzez rozwiązania, które są odpowiednio certyfikowane już na etapie tworzenia, zapewniamy klientom pełen zakres zabezpieczeń przed cyberatakami. Często pomagamy też bankom w rozwiązywaniu szeregu pytań, które nie dotyczą bezpośrednio naszych systemów, ale też wspomagamy je doświadczeniem ze Stanów Zjednoczonych i całego świata. Aktywnie działamy we wszelkich grupach roboczych i kołach dyskusyjnych dotyczących tego, jak pomóc bankom zabezpieczyć się przed cyberatakami – podsumowuje Aleksandra Gren.