Problem retencji w Polsce - dlaczego jest tak ważny?

Retencja wody pełni niezwykle istotną rolę w ekosystemach całego świata. Na terenie Polski często pojawiają się problemy związane z niedostateczną retencją wody, co negatywnie wpływa na stan zachowania środowiska przyrodniczego, przez co utrudnia właściwe zarządzanie jego zasobami. Dlaczego tak jest, jak wygląda problem retencji w Polsce i jak można sobie z nią poradzić?

Czym jest retencja wody?

Retencją nazywamy zatrzymywanie wody w ekosystemie, która odgrywa niezwykle istotną rolę dla prawidłowego funkcjonowania przyrody, rolnictwa, społeczeństwa, a także gospodarki. Niestety w Polsce spotykamy się z dość poważnym problemem związanym z niedoborem wody, co przyczynia się do osuszania terenu. Ponadto coraz częściej można zauważyć, że na terenie naszego kraju występują gwałtowne, lecz krótkotrwałe zjawiska pogodowe takie, jak np. grad, śnieżyca czy ulewne deszcze. 

- Woda powstała w ten sposób odpływa głównie do sieci kanalizacyjnej oraz bezpośrednio do wód powierzchniowych i na grunty. To skutkuje brakiem możliwości wykorzystania jej ponownie w celach rolnych i gospodarczych. Stąd, aby zapobiec odpływowi wody, należy wykorzystywać proces retencji, w celu zatrzymania i zmagazynowania wody - mówi Marta Stobińska z LEMITOR Ochrona Środowiska.

Aktualny stan retencji w Polsce

Z aktualnych analiz wynika, że Polska na tle Europy, pod względem magazynowania wody opadowej nie wygląda najlepiej. Co więcej, mamy także znacznie mniejsze zasoby wód w zbiornikach podziemnych i powierzchniowych.

- Niestety to, ile mamy zmagazynowanej wody, zależy głównie od ilości opadów. W Polsce jest ich stosunkowo mało, a kiedy występują, to w ostatnich czasach są to dość ekstremalne zjawiska pogodowe, w postaci ulew, silnych opadów śniegu, burz z opadami gradu. Są krótkie i nie pozwalają na to, aby problem retencji w naszym kraju sprawnie rozwiązać - dodaje Marta Stobińska z LEMITOR Ochrona Środowiska.

Dodatkowo sytuację tę utrudnia np. wycinka lasów i przeznaczanie terenów na użytki rolne. Zmiany klimatyczne także przyczyniają się do degradacji środowiska naturalnego i negatywnie oddziałują na zasoby wód. Działalność człowieka nie pozostaje obojętna na zatrzymywanie wody. W dużych miastach, gdzie stopień zasklepienia powierzchni jest wysoki, woda nie ma możliwości wsiąknięcia w głąb powierzchni glebowej, przez co tworzą się kałuże, które następnie odparowują. Potencjał wody opadowej nie jest w pełni wykorzystany. Brak retencji może doprowadzić do znaczącego zmniejszania się powierzchni terenów podmokłych, występowania susz, pożarów  lasów i pól, nasilania się niebezpiecznych zjawisk pogodowych oraz zmniejszania się różnorodności biologicznej, a także szybszego odparowywania wody.

Jak można zadbać o retencję wody?

Aby zatrzymywać wodę w środowisku, można wykonać szereg działań. Każdy może się ku temu przyczynić. Główną metodą zatrzymania i wykorzystania wody w ekosystemie jest gromadzenie wody opadowej. W przypadku gospodarstw rolnych i domach jednorodzinnych można zatrzymywać ją w specjalnych zbiornikach retencyjnych, oczkach wodnych, a nawet w wannach, beczkach czy innych pojemnikach, które można ustawiać pod rynnami w celu wyłapania odpowiedniej ilości deszczówki. Tak zebraną wodę można wykorzystać do podlania ogrodu, pojenia zwierząt albo jako bazy do stworzenia nawozu płynnego. Na terenie zakładów przemysłowych można zastosować system odprowadzania deszczówki przez rynny oraz rurociągi prosto do specjalnych podziemnych zbiorników, Można też dołączyć pompy oraz hydrofory, aby ten proces zoptymalizować. Tak zebrane wodę można wykorzystać w celach przeciwpożarowych.

Bioretencja także służy do zatrzymywania wody w glebie. Polega m.in. na sadzeniu roślin w grupach, sadzeniu drzew czy co ostatnio jest coraz popularniejsze tworzeniu łąk kwietnych, które doskonale wiążą wilgoć w ziemi i filtrują wodę opadową. Łąki kwietnie nie wymagają intensywnego podlewania, ani częstego koszenia tak, jak w przypadku ozdobnych trawników. Łąki kwietne to nie tylko niezwykle prosty sposób na zatrzymywanie wody, ale także sposób na zwiększenie bioróżnorodności, gdyż częstokroć stanowią one siedlisko dla setek gatunków roślin i zwierząt.