Mówi: | dr hab. Mariusz Majdański |
Funkcja: | zastępca dyrektora ds. naukowych Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący Komitetu Geofizyki PAN |
Stratosfera zmniejsza się w tempie 100 metrów na 10 lat. Może to prowadzić do zaburzeń w komunikacji satelitarnej, a także większej zachorowalności na raka skóry
Stratosfera z roku na rok się zmniejsza – alarmują naukowcy. Tymczasem to w niej znajduje się warstwa ozonowa, chroniąca nas przed promieniowaniem UV. Jej zubożenie może nieść za sobą zwiększenie liczby zachorowań na poważne choroby skóry, takie jak czerniak czy łuszczyca. Konsekwencją zmian może być także zakłócenie działania urządzeń wykorzystujących komunikację radiową i satelitarną. Aby zapobiec ubytkowi kolejnego kilometra stratosfery do 2080 roku, ludzkość musi ograniczyć emisję gazów cieplarnianych.
– W wyniku zmian klimatycznych obserwujemy oziębianie stratosfery. Przekłada się to na zmniejszenie jej miąższości rzędu 100 m na 10 lat. Powodem zmian w stratosferze jest zmiana zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze, co powoduje zwiększenie temperatury w troposferze i zmniejszenie temperatury w stratosferze przez interakcję pomiędzy pochłanianiem promieniowania ultrafioletowego i wypromieniowaniem podczerwonego z Ziemi – tłumaczy w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Innowacje dr hab. Mariusz Majdański, zastępca dyrektora ds. naukowych Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący Komitetu Geofizyki PAN.
Stratosfera jest szeroką warstwą atmosfery, sięgającą około 50 km od powierzchni Ziemi. Warstwa stratosfery zawiera ozon, który pochłania szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe, przez co chroni życie na naszej planecie. Zmniejszenie tej warstwy może przynieść uciążliwe, a nawet niebezpieczne skutki. Badania przeprowadzone przez prof. Paula Williamsa z Uniwersytetu Reading w Wielkiej Brytanii wykazały, że kryzys klimatyczny może np. potroić liczbę turbulencji, których doświadczają podróżujący samolotami.
– Skutki będziemy odczuwali jako zaburzenia w komunikacji radiowej czy w komunikacji z satelitami. To będą oczywiście drobne problemy, nie katastrofa, która się wydarzy natychmiast. Zmiany zawartości ozonu będą powodowały zmiany natężenia promieniowania, które dochodzi do Ziemi i wpływa na zdrowie ludzi. W Instytucie Geofizyki od lat prowadzimy badania nad wpływem tego promieniowania na powstanie czerniaka, a nawet na łuszczycę. Prowadzimy bardzo szerokie badanie wpływu promieniowania na zawartość witaminy D u dzieci i u osób dorosłych i takie zmiany widzimy ciągle – dodaje dr hab. Mariusz Majdański.
Z badania, którego wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym „Environmental Research”, wynika, że od lat 80. XX wieku grubość stratosfery zmniejszyła się o 400 m. Zdaniem autorów, jeśli ludzkość nie zredukuje emisji gazów cieplarnianych, do 2080 roku zniknie kolejny kilometr stratosfery.
– Mieliśmy freony, które niszczyły warstwę ozonową. Naukowcy w latach 80. przekonali polityków, że jest to istotne i wywiera antropogeniczny wpływ na zmiany klimatu oraz że możemy to łatwo zatrzymać. Zgodnie z postanowieniami poczynionymi w Montrealu w 1987 roku freon został wyeliminowany z przemysłu i obserwowane przez nas zmiany zawartości ozonu zostały powstrzymane. Niestety teraz mamy naturalną emisję jodu z oceanów, czego nie da się załatwić prostym protokołem. Możemy tylko zadbać o to, żeby nie zwiększać ilości gazów cieplarnianych w atmosferze – wskazuje ekspert.
O tym, że zaniechanie jakichkolwiek działań w zakresie emisji gazów cieplarnianych może przynieść poważne skutki, może świadczyć chociażby powiększająca się dziura ozonowa na Antarktydzie.
– Powstanie dziury ozonowej na Antarktydzie wynika z charakterystycznego układu prądów morskich i powietrznych w tym regionie. Układ cyrkulacji powietrza odblokowuje ją od reszty świata. Natomiast ogólnie zmiana zawartości gazów cieplarnianych w stratosferze wynika, jak pokazują ostatnie badania naukowe, ze wzmożonej emisji jodu z oceanów przez to, że zwiększa się temperatura oceanów i ten jod jest unoszony z prądami wstępującymi w okolicach równika do wysokich warstw atmosfery i standardowymi ruchami konwekcyjnymi rozprzestrzenianymi do innych szerokości geograficznych. Ten jod rzeczywiście działa tak jak sławny freon – wskazuje naukowiec.
Oprócz postanowień montrealskich, w Unii Europejskiej obowiązuje rozporządzenie w sprawie ozonu z 2009 roku. Podczas gdy protokół montrealski reguluje produkcję substancji zubażających warstwę ozonową i masowy handel nimi, rozporządzenie w sprawie ozonu zakazuje w większości przypadków ich stosowania.
Czytaj także
- 2024-12-10: Polscy naukowcy poszukują innowacyjnych terapii z wykorzystaniem RNA. Na celowniku są choroby rzadkie, zakaźne i nowotwory
- 2024-11-15: Rok regularnej aktywności fizycznej wydłuża życie w zdrowiu o co najmniej rok. Zmniejsza też absencję chorobową w pracy
- 2024-11-05: Leczenie okulistyczne coraz skuteczniejsze. Pomagają w tym inwestycje w infrastrukturę i nowe technologie
- 2024-10-30: Choroby eozynofilowe śmiertelnym zagrożeniem dla pacjentów. Chorzy z HES, EGPA, astmą ciężką czy polipami nosa mają ograniczony dostęp do nowoczesnej terapii
- 2024-10-15: Trwa jesienna fala COVID-19. Według GIS jest najwięcej zachorowań od dwóch lat
- 2024-07-26: Rośnie ryzyko wybuchu epidemii w Strefie Gazy. Brakuje czystej wody, kanalizacji i toalet, a w zniszczonej enklawie wykryto polio
- 2024-06-11: Pola elektromagnetyczne nie stwarzają ryzyka dla ludzi. Poziomy promieniowania są znacznie poniżej limitów
- 2024-06-13: Astma może być objawem ultrarzadkich chorób eozynofilowych. Schorzenia te mogą prowadzić do niepełnosprawności i przedwczesnej śmierci
- 2024-06-27: Zbliża się tsunami problemu otyłości i związanych z nią powikłań. Bez zmiany w podejściu do tej choroby trudno mówić o skutecznej walce
- 2024-05-31: W strefach objętych konfliktem żyje 400 mln dzieci. Najtrudniejsza sytuacja jest w Strefie Gazy, gdzie w ciągu kilku miesięcy zginęło ponad 12 tys. dzieci
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii
Jedynka Newserii
Problemy społeczne
Przeciętny Polak spędza w sieci ponad trzy godziny dziennie. Tylko 11 proc. podejmuje próby ograniczenia tego czasu
Polacy średnio spędzają w internecie ponad trzy godziny dziennie. Jednocześnie, według badania na temat higieny cyfrowej, jedynie 14 proc. respondentów kontroluje swój czas ekranowy, a co piąty ogranicza liczbę powiadomień w telefonie czy komputerze. Nadmierne korzystanie z ekranów może wpływać na zaniedbywanie obowiązków i relacji z innymi, a także obniżenie nastroju i samooceny. Kampania Fundacji Orange „Nie przescrolluj życia” zwraca uwagę na potrzebę dbania o higienę cyfrową. Szczególnie okres świątecznego wypoczynku sprzyja takiej refleksji.
Prawo
Pediatrzy: Słodkie e-papierosy nie są przebadane. Państwo musi przejąć inicjatywę w sprawie kontroli ich jakości
Co trzeci uczeń pierwszą styczność z nikotyną miał w wieku 13 lat. Dla 70 proc. pierwszym w życiu wyrobem z nikotyną był e-papieros. Wśród uczniów używających obecnie nikotyny najwięcej, bo 80 proc., używa e-papierosów, najczęściej o słodkich smakach – wynika z badań CBOS. W dodatku z badań wynika, że zakaz sprzedaży takich produktów niepełnoletnim jest skutecznie omijany. Polskie Towarzystwo Pediatryczne, wspierane przez lekarzy innych specjalności, apeluje do premiera o wycofanie ze sprzedaży smakowych e-papierosów z nikotyną i bez niej. Zwłaszcza słodkie substancje smakowe dodawane do e-liquidów dla osiągnięcia atrakcyjnego smaku wciąż nie są wystarczająco przebadane – alarmują toksykolodzy.
Infrastruktura
Prąd z największej prywatnej inwestycji energetycznej w Polsce popłynie w 2027 roku. Polenergia dostała właśnie potężny zastrzyk finansowania
Polenergia S.A. i Bank Gospodarstwa Krajowego podpisały umowę pożyczki ze środków Krajowego Planu Odbudowy (KPO) na budowę morskich farm wiatrowych. Finansowanie wyniesie 750 mln zł i zostanie wykorzystane do budowy dwóch farm o łącznej mocy 1440 MW. Największa prywatna grupa energetyczna w Polsce realizuje ten projekt z norweskim Equinorem. Prace związane z budową fundamentów turbin na Bałtyku mają się rozpocząć w 2026 roku. Projekty offshorowe będą jednym z filarów nowej strategii Polenergii, nad którą spółka właśnie pracuje.
Szkolenia
Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.