Mówi: | Mateusz Borkowicz |
Firma: | Planetarium Centrum Nauki Kopernika |
Naukowcy coraz bliżej odkrycia życia w kosmosie. Dzięki coraz dokładniejszym teleskopom można znacznie łatwiej znaleźć planety z wodą
Za pomocą teleskopów nowej generacji i małych sond kosmicznych naukowcy szukają życia poza naszym układem słonecznym. Dotychczas znaleziono 47 egzoplanet pasujących do profilu Ziemi, która jest przyjazna do życia z racji tego, że nie otrzymuje zbyt wiele promieniowania słonecznego, a dzięki odległości od słońca woda może być w stanie ciekłym. Liczba planet, na których może istnieć życie, jest jednak znacznie większa. Dzięki nowoczesnym teleskopom będzie można je znacznie łatwiej odnaleźć.
– Co chwilę dowiadujemy się o kolejnym odkryciu kolejnej egzoplanety, czyli planety, która krąży wokół innej gwiazdy niż nasze Słońce. Ta lista jest naprawdę długa, bo planet pozasłonecznych znamy już ponad 4 tys. Odkrywamy dziś coraz mniejsze planety, więc możemy się pokusić o poszukiwania drugiej Ziemi – mówi agencji informacyjnej Newseria Innowacje Mateusz Borkowicz z Planetarium Centrum Nauki Kopernik.
Pierwsze planety pozasłoneczne odkryto kilkadziesiąt lat temu. Od tego czasu odkrycia znacznie przyspieszyły. Choć zdecydowanie łatwiej zaobserwować planety gazowe, które przysłaniają światło gwiazdy, to odkrycie planet skalistych nie jest niemożliwe. Odkryto już ponad 4 tys. egzoplanet. Większość została zaobserwowana przez teleskop kosmiczny Keplera, wystrzelony w 2009 roku. Szacuje się, że 47 z egzoplanet potencjalnie nadaje się do zamieszkania, bo ich profil jest podobny do naszej planety.
Ukształtowanie Ziemi sprawia, że nie dociera do niej nadmierna ilość promieniowania słonecznego, a odległość od słońca jest na tyle bezpieczna, że woda pozostaje w stanie ciekłym. Jeszcze do niedawna wydawało się, że planet podobnych do Ziemi niemal nie ma, jednak dzięki nowoczesnym teleskopom o odkrycia jest coraz łatwiej – nowe teleskopy szukają planet w szerszych obszarach galaktyki niż kiedykolwiek wcześniej.
– Okazuje się, że jest mnóstwo planet, gdzie temperatura jest podobna jak na naszej Ziemi, gdzie średnia temperatura to 15 stopni Celsjusza, więc w takich warunkach teoretycznie może istnieć woda w stanie ciekłym. Nowo odkryta planeta wokół gwiazdy K2-18, czyli K2-18b, to ciekawe miejsce, bo tam w atmosferze jest para wodna, co może świadczyć o tym, że na powierzchni też jest woda w stanie stałym i ciekłym – tłumaczy Mateusz Borkowicz.
Naukowcy z UCL (University College London) wykryli parę wodną w atmosferze K2-18b. W świecie naukowym pojawiły się już komentarze, że planeta, która znajduje się 110 lat świetlnych od Ziemi i leży w granicach gwiazdozbioru Lwa, może się okazać drugą Ziemią. To jak na razie jedyna egzoplaneta, na powierzchni której występuje zarówno woda, jak i temperatury dogodne dla rozwoju i przetrwania życia. Do odkrycia wykorzystano dane zarejestrowane przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a. Na ich podstawie opracowano algorytmy, które pozwalają analizować światło gwiazdy przefiltrowane przez atmosferę jej planety. Wyniki ujawniły, że w atmosferze obecny jest wodór i hel, wszystko wskazuje na to, że również para wodna.
– To bardzo ciekawe odkrycie, choć nie świadczy o tym, że tam musi być życie, bo jak wiemy, nie w każdej kałuży pływa ryba. I mimo że znamy mnóstwo miejsc nawet w układzie słonecznym, gdzie jest mnóstwo wody, to życie jest tylko na Ziemi – ocenia ekspert Planetarium CNK.
Jednym ze sposobów, aby dowiedzieć się, czy na danej planecie może istnieć życie, jest poszukiwanie bioznaków. Gdy światło gwiazd odbija się od planety lub przechodzi przez jej atmosferę, gazy pochłaniają określone długości fal. Widmo obserwowane przez teleskop może pokazać, czy obecne są gazy związane z życiem, takie jak tlen, dwutlenek węgla lub metan.
Chlorofil w roślinach odbija światło bliskiej podczerwieni, niewidoczne dla ludzkich oczu, ale łatwe do zaobserwowania za pomocą teleskopów na podczerwień. To także może być wskazówka, że na danej planecie istnieje życie.
– Być może niekoniecznie odkryjemy życie już za chwilę, ale odkryjemy kolejny świat. Mamy coraz lepszą technologię. Naukowcy uczą się na tych przykładach, jak odkrywać takie światy, jak odszukiwać planety podobne do Ziemi, więc na pewno odkryją kolejną planetę, która będzie zbliżona do naszej, a być może za parę, paręnaście lat odkryjemy życie właśnie na takiej egzoplanecie – mówi Borkowicz.
Odkrycia są możliwe dzięki coraz lepszym i dokładniejszym teleskopom. TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite), uruchomiony w 2018, wykrywa małe planety krążące wokół jasnych gwiazd. JWST (James Webb Space Telescope), którego start zaplanowano na 2021 rok, będzie badać odległe gwiazdy i egzoplanety wykorzystujące cztery instrumenty, w tym podczerwień kamery i spektrografy.
WFIRST (Wide Field Infrared Survey Telescope) ma z kolei znajdować egzoplanety za pomocą światła zakrzywionego przez grawitację. Może być także stosowany w połączeniu ze Starshade. To tarcza świetlna w kształcie kwiatu o średnicy ponad stu stóp, będzie blokować światło gwiazdy macierzystej, umożliwiając astronomom bezpośredni widok na egzoplanetę. Teleskop WFIRST ma być gotowy w 2025 roku, Starshade jest jeszcze w fazie projektu.
Czytaj także
- 2024-05-20: Trwają intensywne przygotowania do polskiej misji na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Siedem eksperymentów jest już w trakcie budowy
- 2024-05-10: Rafał Zawierucha: Nie ma nic piękniejszego w życiu niż posiadanie dziecka. Uwielbiam wracać do domu do moich cudownych dziewczyn i spędzać z nimi czas
- 2024-04-18: Prawie 60 proc. Polaków podejmowało próby odchudzania. U większości efekty były krótkotrwałe i powodowały problemy zdrowotne
- 2024-03-29: Zorganizowane grupy cyberprzestępcze sięgają po coraz bardziej zaawansowane narzędzia sztucznej inteligencji. Często celem ataków jest infrastruktura krytyczna
- 2024-04-05: Dostęp do badań profilaktycznych i skutecznych terapii największymi wyzwaniami systemu ochrony zdrowia. Polska prezydencja w UE może być okazją do zmian w tym zakresie
- 2024-04-09: Polska w czołówce krajów UE pod względem odsetka kobiet badaczek. Ich udział spada jednak na wyższych szczeblach kariery naukowej
- 2024-03-18: Sztuczna inteligencja coraz bliższa ludzkiemu sposobowi przyswajania wiedzy. Naukowcy opracowali model, który uczy się języka tak jak dzieci
- 2024-03-19: Szkoły potrzebują procedur związanych z próbami samobójczymi uczniów. Niezbędne są także szkolenia dla nauczycieli i rodziców
- 2024-01-29: Polska Akademia Nauk wymaga reform organizacyjnych i finansowych. W ubiegłym roku 40 proc. pracowników w instytutach zarabiało poniżej płacy minimalnej
- 2024-02-12: System grantowy w zapaści. Szans na dofinansowanie nie ma 90 proc. projektów badawczych kierowanych do Narodowego Centrum Nauki
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii
Jedynka Newserii
Nauka
Joga skuteczniej poradzi sobie z gniewem niż bieganie. Naukowcy dowiedli, że dając upust złości, tylko ją podsycamy
Naukowcy ze Stanów Zjednoczonych doszli do wniosku, że aby zapanować nad gniewem, należy zmniejszyć pobudzenie fizjologiczne. W wyciszeniu uczucia złości i opanowaniu agresji mogą się więc sprawdzić metody, które od lat wykorzystuje się w walce ze stresem. Okazuje się, że wyładowywanie gniewu, np. bieganiem, może przynieść chwilowe zadowolenie, ale będzie raczej podnosić poziom pobudzenia i nie zapewni wyciszenia emocji.
Przemysł
Trwają intensywne przygotowania do polskiej misji na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Siedem eksperymentów jest już w trakcie budowy
Wykorzystanie sztucznej inteligencji w kosmosie, wpływ długotrwałego pobytu w kosmosie na zdrowie psychiczne, ale też na układ odpornościowy – to niektóre z obszarów eksperymentów, które zostaną przeprowadzone w warunkach mikrograwitacji podczas pierwszej polskiej misji na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W ubiegłym tygodniu Europejska Agencja Kosmiczna podpisała siedem kontraktów na ich realizację z polskimi instytucjami i firmami. – Ta lista będzie się wydłużać i mam nadzieję, że wszystkie wybrane 18 projektów poleci na stację kosmiczną – mówi Sławosz Uznański, astronauta, który będzie przeprowadzać te eksperymenty na orbicie.
Regionalne
Start-upy mogą się starać o wsparcie. Trwa nabór do programu rozwoju innowacyjnych pomysłów na biznes
Trwa nabór do „Platform startowych dla nowych pomysłów” finansowany z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej 2021–2027. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wybrała sześć partnerskich ośrodków innowacji, które będą oferować start-upom bezpłatne programy inkubacji. Platformy pomogą rozwinąć technologicznie produkt i zapewnić mu przewagę konkurencyjną, umożliwią dostęp do najlepszych menedżerów i rynkowych praktyków, ale też finansowanie innowacyjnych przedsięwzięć. Każdy z partnerów przyjmuje zgłoszenia ze wszystkich branż, ale także specjalizuje się w konkretnej dziedzinie. Jest więc oferta m.in. dla sektora motoryzacyjnego, rolno-spożywczego, metalowo-maszynowego czy sporttech.
Szkolenia
Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.