Newsy

Coraz bliżej pierwszej szczepionki na chorobę Parkinsona. W jej opracowywaniu udział biorą Polacy

2021-08-12  |  06:00

Na Parkinsona choruje ok. 6 mln ludzi. W ciągu 20 lat ich liczba może być nawet dwukrotnie większa. Choroby obecnie nie można wyleczyć ani jej zapobiec, a jedynie łagodzić objawy i opóźnić postęp uzupełniając niedobór dopaminy. Trwają prace nad szczepionką na Uniwersytecie Oxfordzkim, a w skład konsorcjum wchodzą także Polacy. Fizycy z Laboratorium Procesów Ultraszybkich UW za pomocą barwnika organicznego, lasera oraz efektów oddziaływania światła z materią wykryli zmiany w strukturze DNA, które mogą być przyczyną chorób genetycznych. Wyniki prac mogą znaleźć zastosowanie w diagnostyce genetycznej, a w przyszłości służyć do wczesnego wykrywania chorób otępiennych.

– Jesteśmy na bardzo wczesnym etapie pracy nad szczepionką na chorobę Parkinsona. Była to propozycja, która wyszła od moich współpracowników z Uniwersytetu z Oxfordu, którzy mają bardzo silne zaplecze, jeśli chodzi o przygotowywanie szczepionek. Te prace zostały spowolnione przez pandemię COVID-19, natomiast konsorcjum nadal intensywnie pracuje nad tym, aby tę szczepionkę przygotować – mówi agencji informacyjnej Newseria Innowacje dr inż. Piotr Hańczyc z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Fizycy z Uniwersytetu Warszawskiego są zaangażowani w prace w międzynarodowym konsorcjum pod kierunkiem Uniwersytetu Oxfordzkiego, które pracuje nad szczepionką, mającą zablokować rozwój choroby Parkinsona zanim pojawią się efekty symptomatyczne.

Zadaniem polskich naukowców jest opracowanie wczesnych metod wykrywania białek związanych z chorobą Parkinsona. Alfa-synukleina, niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania neuronów, podczas choroby zaczyna działać na szkodę organizmu

– Przy wcześniejszym wyłapywaniu zmian na poziomie molekularnym, czyli na poziomie białek, jeszcze niżej jak struktura komórki, gdy będziemy mieli dostępną technologię pozwalającą na wykrywanie tych zmian, będziemy mogli zaproponować terapię szczepionkową. W ten sposób zablokujemy potencjalny rozwój choroby – tłumaczy Piotr Hańczyc.

Zespół naukowców z Uniwersytetu Oxfordzkiego wykazał już np., że maleńkie związki – molekularne "pęsety" mogą stać się obiecującą terapią spowalniającą chorobę Parkinsona. Ten nowy rodzaj leku działa poprzez rozbijanie toksycznych grudek białka, które tworzą się w mózgu podczas choroby. Terapia wykazała wcześniej wysoki potencjał celowania w toksyczne grudki białek, które tworzą się w stanach neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. W związku z tym zespoły badawcze zbadały, czy konkretna pęseta molekularna, CLR01, była w stanie ograniczyć tworzenie się grudek białkowych. Przy pracach nad skutecznym lekiem istotne jest jednak wczesne wykrycie zmian, które mogą doprowadzić do choroby Parkinsona. Kluczową rolę pełnią w tym polscy naukowcy.

Prowadzą prace nad zastosowaniami wzmocnionej emisji spontanicznej w materiałach biologicznych, które dotyczą nie tylko badań struktury DNA, lecz także mechanizmów agregacji białek, które prowadzą do powstawania toksycznych agregatów, tzw. amyloidów, odpowiedzialnych za m.in. choroby Alzheimera i Parkinsona.

– Na podstawie naszych wyników prac będziemy starać się ocenić, które elementy tego białka synukleiny są potencjalnie najbardziej niebezpieczne w kontekście rozwoju technologii. Zatem szczepionka dzięki naszym informacjom powinna być tak przygotowana, aby hamować agregację białek – mówi ekspert.

Fizycy z Laboratorium Procesów Ultraszybkich UW prowadzą zaawansowane badania z zakresu optyki laserowej, koncentrując się m.in. na rozwijaniu czułych metod wykorzystujących barwniki organiczne i lasery. Barwniki pobudzane światłem laserowym pozwalają badać różne struktury materiałów biologicznych, takich jak DNA lub białka. Wyniki tych prac mogą znaleźć zastosowanie w diagnostyce genetycznej lub diagnostyce chorób otępiennych. W przyszłości mogą też służyć do wczesnego wykrywania tych chorób.

– Jeśli chodzi o chorobę Parkinsona, to jest to temat konsorcjum, natomiast jeśli chodzi o choroby neurodegeneracyjne szeroko pojęte czy otępienne, jest to kilkadziesiąt różnych schorzeń, które mają podobną podstawę molekularną. Zatem mając pewne sukcesy na polu szczepionki na chorobę Parkinsona, jest szansa również na rozwój tej technologii w chorobie Huntingtona, w chorobie Alzheimera, w chorobie prionowej Creutzfeldta-Jakoba i wielu innych – wskazuje naukowiec.

Obecnie, jak wynika z szacunków WHO, na chorobę Parkinsona cierpi ok. 6 mln ludzi, w Polsce – ok. 100 tys. Choroby nie można wyleczyć, a jedynie łagodzić jej objawy i powstrzymać jej postęp. Ratunkiem dla milionów osób może być szczepionka. Naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego otrzymali grant w wysokości 6 milionów funtów na swój nowatorski program badawczy.

– Nie pracujemy nad zagadnieniem, które ma pomóc lokalnie. Tymi tematami są zainteresowani wszyscy na świecie. I to konsorcjum się rozwija, jednak bardzo ciężko jest dzisiaj ocenić dzisiaj, czy jest to możliwe. Nadal nie mamy precyzyjnych informacji, w którym momencie szczepionkę należałoby np. podać i w którym elemencie ta szczepionka powinna oddziaływać z białkiem synukleiny – zaznacza dr inż. Piotr Hańczyc.

Czytaj także

Kalendarium

Więcej ważnych informacji

Kongres MOVE

Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Venture Cafe Warsaw

Infrastruktura

Zorganizowane grupy cyberprzestępcze sięgają po coraz bardziej zaawansowane narzędzia sztucznej inteligencji. Często celem ataków jest infrastruktura krytyczna

Rozwój cyberprzestępczości postępuje w kierunku budowania powiązań o charakterze mafijnym i wykorzystywania zaawansowanych technologicznie rozwiązań, po jakie sięgają służby specjalne. Coraz częściej służy do tego także sztuczna inteligencja, która przyniosła ze sobą szereg nowych zagrożeń. Choć w ślad za technologicznym zaawansowaniem cyberprzestępców rozwijają się też narzędzia zapobiegające atakom, to wciąż najsłabszym ogniwem jest człowiek. Atrakcyjnym celem ataków dla hakerów są jednostki publiczne, infrastruktura krytyczna i samorządy, również te małe, którym brakuje zasobów finansowych i kadrowych, by zapewnić wystarczającą ochronę.

Prawo

Postęp technologiczny rewolucjonizuje pracę specjalistów ds. finansów. Stają się strategicznymi doradcami biznesu

Częste zmiany regulacyjne i postęp technologiczny wymuszają na specjalistach ds. finansów ciągłe nabywanie nowych kompetencji, doszkalanie i uaktualnianie swojej wiedzy. Ci, którzy potrafią się dostosować do szybkich zmian i wesprzeć swoimi umiejętnościami rozwój biznesu, mogą jednak liczyć na większe możliwości rozwoju kariery. – Finanse operują w świecie, który coraz szybciej się zmienia. To powoduje, że w przyszłości ludzie z obszaru finansów będą musieli poświęcać dużo więcej energii na to, żeby dotrzymać tempa – mówi Kuba Neneman, head of finance.ai, commercial data science manager w Shellu.

Infrastruktura

Sektor ochrony zdrowia odpowiada za większe emisje CO2 niż lotnictwo. Zielone zmiany wymagają drastycznego przyspieszenia

Sektor ochrony zdrowia ponosi znaczące konsekwencje wynikające z rosnącej liczby ekstremalnych zjawisk klimatycznych, ale też poważnego zanieczyszczenia powietrza, a koszty z tym związane będą rosły. Z drugiej strony sam sektor też się przyczynia do zmian klimatycznych – odpowiada za 4 proc. emisji CO2, czym wyprzedza takie branże jak żegluga czy lotnictwo. O potrzebie przyspieszenia zielonych zmian w ochronie zdrowia coraz więcej się mówi, ale to wymaga konkretnych działań. Temu ma służyć powołana właśnie do życia Zielona Koalicja dla Zdrowia, w której uczestniczy prawie 30 podmiotów i której patronuje m.in. Narodowy Fundusz Zdrowia.

Szkolenia

Akademia Newserii

Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a  także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.